O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

10-mavzu. Binolarning tо‘satdan buzilishi va sabablari.
Odamlar о‘limi bilan bog‘liq bо‘lgan va zudlik bilan avariya-qutqaruv ishlari о‘tkazilishini hamda zarar kо‘rganlarga shoshilinch tibbiy yordam kо‘rsatilishini talab qiladigan maktablar, kasalxonalar, kino teatrlar va boshqa ijtimoiy yо‘nalishdagi obyektlar, shuningdek uy-joy sektori binolari konstruksiyalarining tо‘satdan buzilishi, yong‘inlar, gaz portlashi va boshqa hodisalar.
11-mavzu. Radioaktiv va boshqa xavfli hamda ekologik jihatdan zararli moddalardan foydalanish yoki ularni saqlash bilan bog‘liq avariyalar.

Radioaktiv materiallarni tashish vaqtidagi avariyalar: atrof-muhit va odamlar salomatligi uchun xavf tug‘diruvchi radioaktiv chiqindilar tо‘plagichlardagi, chiqindi xonalardagi, ishlam tо‘plagichlardagi va zaharli moddalar kо‘miladigan joylardagi avariyalar (о‘pirilishlar). Radioizotop buyumlarning yо‘qotilishi: biologik vositalarni va ulardan olinadigan preparatlarni tayyorlash, saqlash va tashishni amalga oshiruvchi ilmiy-tadqiqot va boshqa muassasalarda biologik vositalarning atrof-muhitga chiqib ketishi yoki yо‘qotilishi bilan bog‘liq vaziyatlar.

Ma’lumki, barqarorlikni baholashda quyidagi ma’lumotlar zarur:

-obyektning FV sharoitidagi holati;

-obyektning ishchi kuchi, texnikasi, energiya manbalari, xomashyosi va boshqa-zaxiralar bilan ta’minlanganligi;

-obyektning iqtisodiy ko’rsatkichlari;

-odamlar, hayvon va o’simliklarning hamda boshqalarning ehtimoliy talofati va shu kabilar.

Radiatsiyaviy holatlar va ularning xavfsizligi bo’yicha O’zbekiston Respublikasining 2000 yil 31 avgustda «Radiatsiyaviy xavfsizlik to’g’risida»gi qonuni qabul qilindi. Ushbu qonunning maqsadi insonlar xayoti, sog’ligi va mol-mulki, shuningdek, atrof-muhitni ionlashtiruvchi nurlanish, radioaktiv ifloslanishlarning zararli ta’sirlaridan muhofaza qilishni ta’minlash bilan bog’liq masalalarni tartibga solishdan iborat.

Qonunga radiatsiyaviy xavfsizlikka doir yangi taxrirdagi tushunchalar ham kiritilgan, jumladan: