O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

7-misol. 6-misol sharti bo’yicha ammiakning zaharlash vaqtini toping?

Ammiakning ta’sir etuvchi vaqti ilovadagi 8-jadvaldan foydalanib, topiladi: T zaharlanish =1,2• 0,7 = 0,84 soat (50 daqiqa)

8-misol. Kimyoviy shikastlanish o’chog’ida joylashgan turarjoy binosidagi odamlarning talofatlanish sonini toping (Binoda 300 ta odam yashaydi, ular 90 foiz gazniqob bilan ta’minlangan).

Echish. Ilovadagi 9-jadvaldan foydalanib, odamlarning talofatlanish soni: 9 foiz (27 kishi), shulardan engil darajada talofatlanganlar soni: 27•0,25=7 kishini; o’rtachava og’ir darajada 27•0,4=11 kishi, o’lim bilan yakunlanadigani 27•0,35=9 kishini tashkil etadi.

Izotermiya odatda, kechqurungi vaqtlarda quyosh botishiga taxminan 1 soatlar qolganda vujudga keladi va quyosh botgandan 1 soatlardan keyin u parchalanib ketadi .Inversiyada xavoning pastki qatlami yuqori qatlamidan sovuqroq bo’ladi hamda bu xolat zaxarlangan xavoning balandlikka tarqalishiga kqarshilik kuo’rsatadi va zaxarlangan xavoning uzoq vaqt saqlanishiga qulay sharoit yaratib beradi.

Izotermiya - havo muvozanatining barqarorligi bilan tavsiflanadi. U ko’proq bulutli xavoga xos, lekin Inversiyadan konvektsiyaga (yertalabki vaqtlarda) va aksincha (kechqurungi vaqtlarda) o’tish soatlarida ham vujudga kelishi mumkin.

Konvektsiya odatda, quyosh chiqishidan 2 soat keyin hosil bo’ladi va quyosh botishidan 2,5 soat oldin buziladi.Bu ko’proq, yozgi ochiq kunlarda kuzatiladi. Konvektsiyada havoning pastki qatlamlari yuqoridagilaridan ko’ra ancha issiq bo’ladi va bunday xolat zaxarlangan xavoning tez tarqalishiga, oqibatda zaharlanish ta’sirining kamayishiga olib keladi.

FVlarda kimyoviy holatni baholashdan oldin ba’zi tushuncha va ta’riflarni bilishimiz zarur:

Kimyoviy xavf – kimyoviy moddalar va jarayonlar bilan bog’liq xavf. Kimyoviy xavfning asosiy shakllari, ko’rinishi quyidagilar: Yong’in, portlash, toksik zaxarlanish.

Kimyoviy zaharlanish zonasi– zaharli moddalarning zararli ta’siri paydo bo’ladigan xudud.

Kimyoviy xavfli obyekt halokati deganda barcha idish va texnologik kommunikatsiyalarning gyermetizatsiyasini to’liq buzilishi tushuniladi.

Favqulodda vaziyat– odamlar qurbon bo’lishiga, ularning sog’ligi yoki atrof-muhitni zarar ko’rishiga, anchagina moddiy talofatga va insonlarning hayot faoliyati izdan chiqishiga olib kelishi mumkin bo’lgan yoki olib kelgan avariya, halokat, xavfli tabiat hodisasi, tabiiy va boshqa ofat oqibatida muayyan xududda yuzaga kelgan sharoit.