O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Islom Karimov nomidagi Toshkent Davlat Texnika universititeti Olmaliq filiali

Neytron yulduzlari

Ma'lumki, ba'zi bir supernovalarda supergigantning ichki qismidagi kuchli tortishish kuchi elektronlarni atom yadrosiga tushishiga majbur qiladi, bu erda ular protonlar bilan birlashib, neytronlar hosil qiladi. Yaqin atrofdagi yadrolarni ajratib turadigan elektromagnit kuchlar yo'qoladi. Yulduzning yadrosi endi atom yadrolari va alohida neytronlarning zich to'pi.

Neytron yulduzlari deb ataladigan bunday yulduzlar nihoyatda kichkina - katta shahar kattaligidan katta emas - va tasavvur qilib bo'lmaydigan darajada yuqori zichlikka ega. Ularning inqilob davri yulduzning kichrayishi bilan (burchak momentumining saqlanishi tufayli) juda qisqa bo'ladi. Ba'zilar sekundiga 600 marta aylanadilar. Ushbu tez aylanayotgan yulduzning shimoliy va janubiy magnit qutblarini birlashtiruvchi o'qi Yerga ishora qilganda, yulduzning aylanish davriga teng intervallarda takrorlanadigan nurlanish pulsini qayd etish mumkin. Bunday neytron yulduzlar "pulsarlar" deb nomlangan va kashf etilgan birinchi neytron yulduzlar bo'lgan.