O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universitetining qo‘qon filiali

2.Dasturiy ta’minotlar buzilishlari sabablari.

Dasturni normal ishlashini buzuvchi asosiy sabbalar bilan quyidagilar hisoblanadi.

1.Dasturni o‘zida yashiringan xatolar.
2.Qayta ishlatilishi kerak bo‘lgan kiruvchvi ma’lumotlarni buzilishi.
3.Foydalanuvchini noto‘g‘ri xarakatlari.
4.Xisoblanuvchi jarayon amalga oshuvchi qurilmani nosozligi.

Dasturdagi yashiringan xatolar uni ishlash normal sharoitlarini buzilishini asosiy oshishi xisoblanadi.

Dasturda quyidagi asosiy xatolarni ko‘rsatish mumkin.

• 
  xisoblash xatolari ushbu xatolar kodlangan matematik tenglamalarda yoki ular yordamida olinayotgan natijalarda mavjud.
  
• 
  Mantiqiy xatolar – misol va masalalar algortmini buzilish sababi xisoblanadi. Bunday turdagi xatolar; boshqarishni noto‘g‘ri uzatilishida, noto‘g‘ri sharotlarda va boshqalarda uchraydi.
  
• 
  Kiritib – chiqarishdagi xatolar – kiritib chiqarish xarakati bilan bog‘liq.
  
• 
  Ma’lumotlar berilishidagi xatolar ma’lumotlardagi elementlar sonini noto‘g‘ri kiritish, noto‘g‘ri boshlang‘ich qiymatlar va boshqalar.
  

2. D.T. funksiyalanish jarayonida buzilishga keluvchi foydalanuvchini noto‘g‘ri xarakati, avvalom bor ma’lumotlarni xato kiritilishi, EXM bilan aloqa jarayonida foydalanuvchini noto‘g‘ri xarakati xisoblanadi.

3. Apparatrani buzuqligi – xisoblash jarayonida amalga oshirishda foydalanuvchi uskuna ishida kelib chiquvchi buzilishlar, D.T, ishonchlilik xarakteristikasiga ta’sir qiladi. Asbob ishida tuxtash yoki buzilishni kelib chiqishi, xisoblash jarayon normal ishi buzulishiga va ko‘p hollarda asosiy va tashqi xotirada dastur matnlari va ma’lumotlarini buzilishiga olib keladi.
Xatolarni kelib chiqish omillari. Dasturda xatolarni kelib chiqish asosiy omillari

• 
  dastur bajarilishini vaqtdan oldin tugashi
  
• 
  dastur bajarilishini vaqtini ruxsatdan ko‘p ortishi
  
• 
  dasturlar birini ba’zi – bir ketma – ket buyruqlarini bajarilishida E.X.M. ni buzilishi
  
• 
  ishlanuvchi masalalarni omadli bajarish uchun zarur to‘plangan ma’lumotlarni buzilishi yoki to‘liq yo‘qolishi
  
• 
  mustaqil dasturlarni ketma – ket chaqirilishini buzilishi, buning natijasida zarur dasturlar o‘tib ketadi.
  
• 
  Ma’lumotlar mustaqil elementlarini buzilishi (kirish chiqish, oraliq), bu noto‘g‘ri boshlang‘ich ma’lumotlarni ishlatish natijasida.
  

Nazorat savollari.

1. 
   DT ishonchliligi deganda nimani tushuniladi?
   
2. 
   DT “buzilmasligi” tushunchasiga aniqlik kiriting.
   
3. 
   DT korektligi nima?
   
4. 
   DT buzilishlarining asosiy sabablarini aniqlang.
   
5. 
   EXTni Dt ishonchliligining moddalari nima uchun ishlatiladi?