O`zbеkiston rеspublikаsi oliy vа o`rtа mаxsus tа`lim vаzirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Газларни қайта ишлашга тайёрлаш

Табиий газ қазиб чиқарилган жойдан истеъмолчига бўлган узоқ масофага газ қувурлари орқали транспортировка (ташилади) қилинади. Бундан газопроводлар ҳар-хил климатик зоналарни кесиб ўтади ва шунинг учун газни сифатли қилиб сувни конденсацияланиб қолмайдиган даражагача, яъни шудринг нуқтасигача қуритиш керак бўлади.

Газнинг таркибида сувни, суюқ углеводородларни, агрессив ва механик аралашмаларнинг бўлиши газопроводларни ўтказиш қувватини пасайтиради, ингибиторларни харажатини кўпайтиради, коррозияни тезлаштиради, компрессорларни электр энергия сарфини кўпайтиради, назорат – ўлчов – бошқарув аппаратларининг линияларини беркитиб қўяди. Табиий газни аввариясиз магистрал трубопроводларда транспортировка қилиш учун, климатик шароитларни ҳисобга олган ҳолда транспортировка қилинадиган газга соҳа стандарти қабул қилинган.
Магистрал газопроводларга берилаётган товар табиий газнинг сифати автоматик усулда тўхтовсиз текширилиб туриши шарт. Бунда газнинг таркибидаги Н₂S нинг миқдори, шудринг нуқтаси, углеводородларнинг миқдори, гидрат ҳосил қилиш ҳарорати, ёниш иссиқлиги ва ҳ.к. назорат қилинади.
16-жадвал

№	КЎРСАТКИЧЛАР	Нормалари
		Ўртача ва иссиқ климатик зона учун	Совуқ климатик зона учун
1.	Намлик ва оғир углеводородлар бўйича шудринг нуқтаси р=5,5 МПа, ^0С (кўп эмас) Қиш даврида Ёз даврида	-10 -3	-25 -15
2.	Механик аралашмани миқдори, г/100 м^3 газ (к.э.)	0,1	0,1
3.	Водород сульфидни миқдори, г/100 м^3 газ (к.э.)	2,0	2,0
4.	Кислородни миқдори, % (к.э.)	1,0	1,0

Эслатма: қиш даври – 1 октябрдан – 30 апрелгача

ёзги даври – 1 майдан – 30 сентябргача.