O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

izostaziya
, ya’ni 
muvozanat holatini tushuntiradi. Yerning magnit va elektrik xossalarini 
o‘rganish esa geologiya qidirish ishining eng muhim usuli bo‘lgan 
magnitometriya razvedkasida juda ahamiyatlidir. Qazilma boyliklarni 
qidirishda bu usul ko‘p ishlatiladi. 
Yerni geofizik jihatdan tekshirishda uning eng chuqur qismini 
tekshiruvchi 
seysmometrik
usuldan foydalaniladi. Bu usul Yer 
qatlamlaridagi seysmik (zilzila) to‘lqinlarning tarqalish tezligi, yutilish va 
qaytish qonuniyatlarini, Yerning fizik va kimyoviy xususiyatlarini 
o‘rganadi. 

---

13 
Shuningdek, geologiyada geoximiyaning yutuqlari ham katta o‘rin 
tutadi. Geoximiya tog‘jinslarini tashkil yetgan kimyoviy moddalarni 
aniqlaydi, metallogeniya va vulqon otilishi jarayonlarida vujudga kelgan 
kimyoviy elementlarning tarqalish qonuniyatlarini o‘rganadi. 
Geologiyada tarixiy usul.
Tabiat va jamiyatni o‘rganishda tarixiy 
usul dialektikaning eng asosiy jarayonlaridan hisoblanadi. Bu usulda har 
qanday voqea va hodisa tarixiy rivojlanish sharoiti asosida o‘rganiladi. 
Geologiyada tarixiy usul geologik tushunchalar paydo bo‘lgandan keyin, 
ayniqsa ilmiy geologiya paydo bo‘lishi munosabati bilan qo‘llanila 
boshladi. Bu tarixiy marksistik ilmiy kuzatish usuli sovet geologiyasida 
keng rivoj topdi. 
Yer sharining qazilma boyliklari bo‘shliqda tasodifan joylashgan 
emas, balki ular Yer sharidagi kimyoviy moddalarning fizik-kimyoviy 
jarayoni natijasida paydo bo‘lgan. Mineral va tog‘jinslarining hosil 
bo‘lishida geologik jarayonlar katta rol o‘ynagan. Shuning uchun ham har 
bir geologik mahsulotni tarixiy geologik voqealar bilan bog‘lab 
tekshirilsa, uning asl mohiyati ochib beriladi. 
Geologiyada aktualizm usulining roli.
Geolog Yerning tuzilishini 
o‘rganganda, avvalo Yer po‘sti bilan to‘qnashadi. Ma’lumki, Yer po‘sti 
turli geologik jarayonlar natijasida hosil