O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta-maxsus ta'lim vazirligi islom karimov nomli toshkent davlat texnika universiteti s. T. Yunusxo‘jayev

4.7-rasm. 
Ma’lumotning identifikator bahosi
boyicha shinada yuborish imkoniyati 
 
CAN shinasida hatolik aniqlangan taqdirda ma’lumot yuborish 
to
‘xtatiladi va xabarning hatosi yuboriladi. Agarda kontroler nosoz 
bo‘lsa, bu CAN shinasining yuklanish sharoitiga salbiy ta’sir 
ko‘rsatadi, bir qancha oraliq yoki doimiy hatoliklar ro‘y berganda, 
amalga oshiriladigan tadbirlar mexanizmlari ishlab chiqarilgan. 
Bunday jarayonlar asosan ma’lumotlarda hatolik yuzaga kelishi 
mumkin bo‘lgan va shunday vaziyatlarni hisobga oluvchi, EBB 
programmasiga joylangan statistic baholash shartiga asoslangan. 
Xizmat ko
‘rsatayotgan tizimning, soxada o‘rin tutganiga qarab 
CAN shinasiga talablar qo‘yiladi. Javobgarligi juda yuqori bo‘lgan va 
real vaqtda ishlovchi CAN (tezligi yuqori bo‘lgan CAN). Bunday 
boshqarish tizimlariga dvigatelni, transmissiyani, ishchi organlarni 
boshqarish tizimlari ham kiradi. Ularda etarli darajada yuqori tezlikka 
ega bo‘lgan ma’lumotlarni uzatish – 125 Kbod va 1 Mod (1 Kbod = 1 
Kbit/s) tezliklari qo‘llaniladi. 

---

136 
Mobil mashinalarning diagnostikalash tizimlari faoliyat 
yuritishi uchun, ma’lumotlarning almashish tezligi ham yuqori 
bo‘lishi talab etiladi. Diagnostikalash programmalari EBB ga kirishi 
uchun ma’lumotlarning uzatish tezligi 500 yoki 250 Kbod oralig‘ida, 
tashqarida joylashgan diagnostikalash qurilmasi bilan aloqa qilish 
uchun ancha pastroq tezlik (10 Kbod gacha) talab qilinsa ham,
bo‘lishi shart.
O‘z ichiga audio va vidioapparatlarni, novigatsiyalash jixozlarini, 
mobil aloqani qamrab olgan multimediyali tizim qurilmasi umumiy 
tizimda 125 Kbod tezlikka ega. Bunday birlashmalar qurilmaning 
bosqarish algoritmini ancha engillashtiradi, boshqarish qurilmalarini 
bir joyga to‘plash imkonini beradi va mashinaning boshqaruvchini 
engillashtiradi. Mashina kabinasidagi qulaylikni taminlovchi tizimlar 
(haroratni-nazoratchisi, haydovchi o‘tirgichining holatini sozlavchi va 
b.) CAN shinasining past tezlikdagi multipleksli tizimiga ulangan, 
uning tezligi 10…125 Kbod ga teng.