O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta-maxsus ta'lim vazirligi islom karimov nomli toshkent davlat texnika universiteti s. T. Yunusxo‘jayev

Xizmat 
ko‘rsatish 
tizimining electron axboroti
. Mashinalarni 
diagnostikalash 
va 
ta’mirlash-xizmat 
ko‘rsatish 
jarayonlarining 
axborotlarini elektronlashtirish soxasida ancha o‘sish kuzatilmoqda. 
Ayniqsa bu holat MTP larine ishlarida va bir qancha ko‘rinishdagi 

---

126 
mashinalarga, avtomobil, traktor va o‘zi yurar texnikalarga va boshqa 
texnikalarga texnik xizmat ko‘rsatish markazlarida joriy etilmoqda. 
Ma’lumotlarning electron bazasi va program maxsulotlar 
asosan 
korxonada ishni electron tizimda tashkil qilish va mashinalarni ishlatish va 
korxonada xizmat ko‘rsatish bo‘yicha ma’lumotlarni saqlab turish uchun 
qo‘llaniladi; turli mashinalar, qismlar va agregatlarni ta’mirlash-xizmat 
ko‘rsatish ishlarini tashkil qilish va o‘tkazish va diagnostikalash ishlari 
to‘g‘risidagi ma’lumotlarni saqlash uchun qo‘llaniladi. 
Birinchi holatda Excel yoki Mikrosoft Access programmalarida 
yozilgan va quydagilarni qoniqtiruvchi programmalar qo‘llaniladi: 

Bir mashinani saqlash uchun mo’ljallangan maydon kamida 20 
bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan yacheykalardan iborat bo‘lib unda (ishlatish 
muddati, yonilg‘i sarfi, bujilishlar, almashtirilgan detallar ro‘yxati va b.) 
va konstruksion ko‘rsatkichlar (fizik va katalog bo‘yicha tartib raqamlari) 
mashinani, uning agregat va qismlarining o‘lcham ko‘rsatkichlari; 

Mashinaning turiga qarab giperteksli yondoshishlar, bazi 
qismlar, ularning hsusiyatlari va sh.o‘h.; 

Har bir yacheykadagi matinli va rastroyli axborotga ishlov 
berish imkoniyati, hamda boshqa axborotlarning boyitish imkoniyati 
mavjud. 
Ma’lumotlarning bazasi injner-texnik hodimlar tomonidan tuziladi, 
vaqt o‘tishi bilan ma’lumotlar yangi mashinalar keltirilishi va 
avvalgilarini ishlatish davridagi ma’lumotlar bilan to‘ldirib boriladi. 
Masalan, mijoz xizmat ko‘rsatish markaziga mashiga xizmat 
ko‘rsatish uchun murojat qiladigan bo‘lsa markaz ma‘lumotlar 
bazasidan ushbu texnika bo‘yicha ma‘lumotlarni olish imkoniyatiga 
ega bo‘ladi va bunda ushbu traktor bo‘yicha bajarilgan barcha TXK 
va T ishlari haqida ma’lumotlar namoyon bo‘ladi. 
Barcha bajarilgan ta’mirlash ishlari unga sarflangan extiyot 
qismlar avtomat ravishda hisobga olingan holatda hisobotni chiqarush 
uchun keltiriladi, va buning yordamida bajarilgan ishlar va sarflangan 
materiallar to‘g‘risida protokollar tuzish uchun qo‘llaniladi. Misol 
tariqasida, New Holland TG285 rusumdagi va tartib raqami 
JAW129107 ega bo‘lgan kombayinning xizmat ko‘rsatish markazida 
xizmat ko‘rsatilayotganda ma’lumotlarni qo‘llash 4.4.-rasmda 
keltirilgan. Shu erda buzilishlar va ishlagan vaqti to‘g‘risida 
ma’lumot, almashtirilgan detallar, buzilishlarning foto suratlari bilan 
maxsus darchada keltirilgan. 

---

127