O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi iqbol meliqo’ziyev

 
Rang uzatish. 
Rangli obyektni yoritayotgan yorug‗lik nurlanishining tavsifi. 
Xamma buyumlar о‗z rangiga ega bо‗lishadi. Kо‗k buyum bizga kо‗k bо‗lib 
tuyuladi, chunki uning sirti yoritish manbasining spektri tarkibida bо‗lgan kо‗k 
nurlarni qaytaradi. 
Elementar ranglar. 
- Asosiy ranglar. Inson qо‗zi qabul qiladigan binafsha-kо‗k, yashil va 
zarg‗aldoq-qizil rang. 
- Additiv elementar ranglar. Qizil, yashil, kо‗k. 
- Subtraktiv elementar ranglar. Havorang (cyan). tо‗q qizil (magenta), sariq. 
 
 
 
 
 
 

---

158 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ILOVALAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

159 
 

---

160 

---

161 

---

162 

---

163 

---

164 

---

165 

---

166 

---

167 

---

168 

---

169 

---

170 

---

171 

---

172 

---

173 

---

174 

---

175 

---

176 

---

177 

---

178 

---

179 

---

180 

---

181 
Asosiy va qo’shimcha o’quv adabiyotlar hamda axborot manbaalari
Asosiy adabiyotlar 
1.Michail D. Mattesi. Force ―Character Design from life drawing‘. Focal press. 
2008. USA. 
2.Xudaybеrganov R. A. ―Rangshunoslik asoslari‖, O‘quv qo‘llanma. T.: 
―G‘.G‘ulom‖ 2006. 
3.I.Meliqo‗ziyev. ―Kino-teleoperatorlik mahorati (badiiy fotografiya shakllanish 
va taraqqiyot jarayonlarii‖- darslik. Toshkent, 2017y.Lesson Press 
4.K.Xidirova, M.Azimov. ―Kinotasvir texnologiyasi‖- O‘quv qo‘llanma. 
Toshkent, 2018 y.
Qo‘shimcha adabiyotlar: 
1.
Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat‘iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik 
– har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‗lishi kerak. O‗zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil 
istiqbollariga 
bag‗ishlangan 
majlisidagi 
O‗zbekiston 
Respublikasi 
Prezidentining nutqi. //Xalq so‗zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, №11. 
2.
Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga 
quramiz. 2017 yil 
3.
Mirziyoyev Sh.M.Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta‘minlash-yurt 
taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi. 2017 yil 
4.
Mirziyoyev Sh.M. Erkin va faravon, demokratik O‗zbekiston davlatini 
birgalikda quramiz.2017 yil 
5.
2017-2021 yillarda O‗zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta 
ustuvor yo‗nalishi bo‗yicha HARAKATLAR STRATEGIYaSI 
6.
SH.Xusanov. Maxsus va murakkab tasvirga olish (maxsus effektlar
tarixidan)- O‘quv qo‘llanma . T. 2012 . 
7.
Massarskiy A.S. «Obektiv pod vodoy»-O‘quv qo‘llanma . Lenizdat,1965. 
8.
mm kinoplenku, jurnal «Texnika kino i televideniya», 1977, №2, str.3-6. 
9.
B.Plujnikov ―Kombinirovanniy kadr v filme‖- O‘quv qo‘llanma . Izd. 1975. 

---

182 
Internet saytlari:
1.
www.ziyonet.uz 
2.
www.edu.uz 
3.
www.gazeta.uz 
4.
www.cinefex.ru 
5.
www.kinopoisk.ru 
6.
www.wikipedia.ru 
7.
www.cinemmagazine.com 
8.
www.vgik.ru 
9.
www.iskusstvo.ru 
10.
 
www.tkt.ru 

---

183 
MUNDARIJA 
KIRISH……………………………………………………………. 4 
I.BOB. 
KINO TASVIRNI YORITISH
1.1. 
Asosiy yorug‗lik birliklari va о‗lchamlari…………………………. 
5 
1.2. 
Eksponometriyada qо‗llaniladigan asosiy tushuncha va
terminlar…………………………………………………………… 
17 
1.3. 
Kinotasvir olishda operatorning yoritilgalikka talablari…………... 
21 
1.4. 
Yorug‗lik va rang haqida tushunchalar……………………………. 25 
1.5. 
Kinotasvirga olishda ranglarni uzatish…………………………….. 
45 
1.6. 
Pavilyonda tasvirga olish texnologiyasi…………………………… 
55 
1.7. 
Transfakator yordamida tasvirga olish……………………………. 
67 
1.8. 
Svetofilrlar. Rangli yoritish filtrlari……………………………….. 
69 
II. BOB.
KINO VA TELEVIDENIYEDA RANG VA UNING
HUSUSIYATLARI
2.1. 
Ranglar haqida tushuncha.................................................................. 82 
2.2. 
Axromatik 
va 
xromatik 
ranglar…………………………………….. 
85 
2.3. 
Ranglarning ajratilishi. Rangning asosiy xususiyati………………. 88 
2.4. 
Umumiy 
rang 
va 
tus 
(ton) 
lar 
holati………………………………… 
90 
2.5. 
Asosiy rang va ranglarni aralashtirish uslublari…………………… 94 
2.6. 
Ranglar aylanasi. Ranglarni his qilish…………………………….. 
97 
III. 
BOB.
FOTOGRAFIK RANG UZATISHNING ANIQLIGI
3.1. 
Fotografik rangni aks ettirish. Asosiy tushunchalar va
terminlar…………………………………………………………… 
104 
3.2.
Rangning spektral tavsiflarini ifodalash usullari………………….. 108 
3.3. 
Ranglarni aralashtirishning ikkita usuli…………………………… 115 
3.4. 
Rangli reflekslar…………………………………………………... 
122 
3.5. 
Past va yuqori yoritilganliklarda ko‗rishning xususiyatlari……….. 
127 
3.6. 
Rang kontrastlarining turlari………………………………………. 
128 
3.7.
Ranglarni idrok etilishiga ketma-ketli obrazlarning
ta‘siri………………………………………………………………. 
132 
3.8. 
Yorug‗lik illyuziyasi………………………………………………. 135 
3.9 
Rang kordinatlari tizimlari……………………………………….. 
140 
 
XULOSA 
148 
GLOSSARIY 
149 
ILOVALAR 
158 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI 
181 

---

184 
СОДЕРЖАНИЕ 
 
ВВЕДЕНИЕ 
4