O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. Rahmonov, N. Qirg‘izboyeva, A. Ashirboyev, A. Valiyev, B. Nigmanov

Reysshina.
Reysshina uzun chizg‘ichdan va unga to‘g‘ri burchak ostida ikki 
qavat qilib mahkamlangan 2 ta kalta plankalar (yupqa taxtachalar) dan iborat (2.3-
shakl). Reysshinadan to‘g‘ri va unumli foydalanish uchun uning plankasi chap qo‘l 
bilan chizma taxtasining chap qirrasiga jipslashtiriladi. O‘ng qo‘l bilan 
reysshinaning chizg‘ichi chizma qog‘oziga bosiladi, so‘ngra chap qo‘l bilan 
reysshinaning dastlabki vaziyatini saqlagan holda gorizontal (yoki og‘ma) chiziq 
o‘tkaziladi. O‘tkazilgan chiziqqa parallel chiziqlar yasash uchun reysshinaning 
plankasi chap qo‘l barmoqlari bilan chizma taxtasining chap qirrasiga jips bosilgan 
holda pastga yoki yuqoriga siljitiladi, so‘ngra chiziq o‘tkaziladi. Chizmani 
reysshina yordamida bajarish ishini keskin tezlashtiradi va yasashda aniqlikni 

---

31 
ta’minlaydi. Uchburchaklik va reysshina yordamida chizmada turli yo‘nalishda 
parallel va perpendikulyar chiziqlarni o‘tkazish mumkin (2.4-shakl).
2.3-shakl 2.4-shakl 
Lekalolar
.
Sirkul yordamida chizib bo‘lmaydigan egri chiziqlarni chizish 
uchun lekalolar ishlatiladi (2.5-shakl). 
2.5-shakl 2.6-shakl
Lekalolar yupqa fanyerdan yoki plastmassadan yasaladi. Odatda, egri 
chiziqning topilgan nuqtalari qo‘lda qalam bilan ingichka chiziq yordamida 
birlashtiriladi. Egri chiziq ravon bo‘lishi uchun lekalo qirrasi chiziladigan egri 
chiziqning 3-4 nuqtasini mos ravishda 1, 2, 3 ga to‘g‘ri keladigan qilib qo‘yiladi 
(2.6-shakl). Egri chiziqning qolgan qismini chizish uchun lekalo qirrasini 
navbatdagi 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 nuqtalarga to‘g‘ri keladigan qilib qo‘yiladi. So‘ngra 
bu nuqtalar tutashtiriladi. Keyin barcha nuqtalarni birlashtiruvchi ingichka chiziq 
ustidan qalam yoki tush bilan yurgizib chiqiladi. Lekalo yordamida chiziluvchi egri 
chiziq nuqtalarini ravon tutashtirish uchun bir nechta lekalo to‘plami bo‘lishi 
kerak. 

---

32