O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi guliston davlat universiteti “tarix” kafedrasi

Rimliklarning turmush tarzi. 
Boy rimliklar hashamatli uy- larda yashaganlar. Bu uylarning 
pollariga mozaika qoplanib, devorlariga tasvirlar tushirilgan. Faqat boylargina o‗z xususiy 
uylariga ega bo‗lganlar. Qolgan rimliklar ko‗p qavatli uylarda ijarada yashaganlar. 
Har bir rim shahrida hammomlar (terma), jamoat ho- jatxonalari bo‗lgan. Hammom 
nafaqat cho‗milish joyi, balki uchrashuvlar, bitimlar tuziladigan, sport bilan shug‗ullanadi - gan 
joy ham bo‗lgan. Teatrlarga borish rimliklarning sevimli ishi bo‗lgan. Rimliklar hayotida oila 
muhim o‗rin tutgan. Oila- ning boshlig‗i - pater (ota) katta hokimiyatga ega bo‗lgan. Qizlar 13 
yoshda, o‗g‗il bolalar 14 yoshda unashtirilgan, o‗rtacha umr ko‗rish - 50 yoshga bormagan. 
Rim shifokorlari fanni yaxshi bilmaganlar. Kasallar shifokor- ning kundalik tajribasi, 
xudoga ishonish va sehr-afsun bilan davolangan. Ko‗pchilik tabiiy vosita va dorilar o‗rniga 
qadim- gi sharqdan kirib kelgan davolash ma‘budi Eskulabga sig‗in- gan. Jarrohlar, doyalar, 
stomatologlar, ko‗z kasalligi bo‗yicha vrachlar bo‗lgan. Jarrohlar yaralarni, singan suyaklarni, 
hat- to bosh miya qopqog‗ini ochib jarrohlik amaliyoti o‗tkazganlar. Jarrohlik amaliyoti 
vaqtida og‗riqni qoldirish uchun ko‗knori- ning suti ishlatilgan. 
Rimliklar azart o‗yinlarini yaxshi ko‗rganlar. Ular ot poy- galari, xo‗roz urushtirishlar va 
kubik tashlashga pul tikkanlar. 
Lekin azart o‗yinlar bayramlardan tashqari paytda qonun bilan taqiqlangan. 
Rimlik boy ayollar uchun yuz oqartirish rusm bo‗lgan. Shu sababli yuzni oqartirish uchun 
unga bo‗r yoki hatto zaharli oq qum ishqalangan. Ayollar sochlarini turmaklaganlar, er- kaklar 
sochlarini kalta qirqib, yuzlarini silliq qilib qirib yur- ganlar. 
Rimliklarning ko‗p kiyimlari jundan qilingan. Hind ip ma- tolari, xitoy ipagi juda siyrak va 
nodir hisoblangan. Odatda, ko‗pchilik ko‗ylak - tunika kiygan. Obro‗li fuqarolar 6 metr- li 
matodan toga kiyganlar. Qizlar turmushga chiqquncha oq rangda kiyinganlar, keyin esa yorqin 
bo‗yalgan kiyim kiyganlar. Senatorlar qizil yo‗l o‗tgan toga kiyganlar. Diktator ham shunday 
kiyim kiygan. Hokimiyatning boshqa vakillari: pre- tor, sudya, kvestor-xazinachilar, senzorlar 
ham oq toga kiyganlar. 
Rimda kun 12 soatdan tashkil topgan. Boylar so‗rida yon- boshlab ovqatlanganlar. Rimliklar 
ovqatni qo‗l bilan yegan- lar. Sanchqi keyinroq 1400-yillarda paydo bo‗lgan. Angliyada XVII 
asrda ham sanchqi bo‗lmagan. Qoshiq kamdan-kam ish- latilgan. Nonning qattiq joyi qoshiq 
bilan bosilgan. Boy rimlik uchun nonushta non hamda suv aralashtirilgan vino, ba‘zi- da asal, 
pishloq va mevalardan iborat bo‗lgan. Kambag‗alning nonushtasi bo‗tqa yoki bir parcha non va 
nordon vinodan iborat bo‗lgan. Tushlik issiq yoki yaxna taomlar, baliq, meva, non va vinodan 
tashkil topgan. Asosiy ovqat kechki ovqat bo‗lgan. Taom salat yoki chig‗anoqlardan boshlanib, 
cho‗chqa, buzoq, tovuq yoki g‗ozning qovurilgan go‗shti hamda dissertga me- vali yoki asalli 
pecheniy yeyilgan. Mehmonlar ziyofatdan qolgan har qanday yog‗li bo‗laklarni uyga olib 
ketishlari mumkin bo‗lgan. 
Dafn. 
Rimda mayitlar gulxanda yoqilgan. Rimliklar mayit- lar tiriklarning ishlariga ta‘sir 
qiladilar, o‗zlari uchun belgi- langan udumlarga tirik qarindoshlar mensimay qarasa o‗ch 
oladilar, deb hisoblaganlar. Vafot etgan ota o‗g‗illari uchun xudoga aylangan. O‗g‗il dafn 
gulxanidan otasining suyagini ko‗tarib, o‗lgan otasi xudoga aylanganini e‘lon qilgan. Erkak- 
lar togasini kiymagan o‗smirlar hech qanday marosimsiz tuproqqa dafn qilingan. Rim 
qonuniga ko‗ra, dafn marosimi va krematsiya shahar devoridan tashqarida o‗tkazilgan. Rim 
liklar 
qabrlar 
ustida 
ajoyib 
yozuvlar 
bilan 
sag‗ana 
va 
mavzo- 
leylar barpo qilganlar. 

---

133 
2.