O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti ―oziq-ovqat texnologiyasi‖ kafedrasi

 
3-4-LABORATORIYA MASHG‗ULOTI 
Mavzu: BAKTERIYALARNING MORFOLOGIYASINI O‗RGANISH
 
Mikroorganizmlar sistematikasida qo‗llanadigan belgilar 
Har qanday mikroorganizm faqat sof kulturasida o‗rganiladi. Sof kulturalarning 
morfologik-sitologik, kultural va fiziologik-biokimyoviy xossalari o‗rganiladi. Ana shu 
xossalariga asoslanib, mikroorganizmlarni tasniflash va taksonomik joylashuvini 
(taksonomik holatini) aniqlash mumkin. 
Mikroorganizmlarni shakli va o‗lchami, ularning bir-biriga nisbatan joylashuvi, 
Gram usulida bo‗yalishi, spora va kapsulalar hosil qilishi, harakatchanligi, xivchinlarining 
joylashishi, hujayralarida ayrim qo‗shilmalar hosil bo‗lishi ularning morfologik-sitologik 
belgilaridir. Kultural belgilari – mikroorganizmlarning qattiq va suyuq ozuq muhitida 
o‗sish hossalaridir. Fiziologik-biokimyoviy belgilarini o‗rganishda ularning uglerod va 
azotning turli manbalariga munosabati, kislorodga talabi, o‗sish temperatura chegaralari, 
sho‗rga chidamliligi, safroga chidamliligi, antibiotiklarga sezgirligi, fermentativ testi 
aniqlanadi. Shuningdek, qo‗shimcha belgilaridan serologik, fagochidamlilikni, hujayralar 
devorining kimyoviy tarkibini, DNKdagi alohida nukleotidlarning miqdorini ham hisobga 
olish tavsiya etiladi. 
Binobarin, 
mikroorganizmlarning sistematik holatini aniqlash 
uzoq vaqt 
kuzatiladigan, juda ko‗p o‗ziga hos tadqiqot ishlari olib boriladigan va biokimyoviy 
analizlar o‗tkaziladigan murakkab vazifadir. 
Mazkur qo‗llanmada mikroorganizmlarni tasniflashda ko‗p foydalaniladigan 
belgilari bayon etilgan. Ularni o‗quv laboratoriyalarida va sanoatdagi mikrobiologik 
laboratoriyalarida va sanoatdagi mikrobiologik laboratoriyalarida bemalol bajarish 
mumkin.