O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti ―oziq-ovqat texnologiyasi‖ kafedrasi

Tuproq turlariga qarab mikroorganizmlarning miqdorini o‘zgarishi 
Tuproq turi 
1g tuproq tarkibidagi bakteriyalar soni 
Torfli-botqoq tuproqlar 
Suv bosgan o‘tloqlar tuproqlar 
Loyli podzol tuproqlar 
O‘rmon-podzol tuproqlar 
Ekin ekib kelinadigan bo‘z tuproqlar 
Sug‘oriladigan bo‘z tuproqlar 
Qora tuproqlar 
Janubiy qora tuproqlar 
Tomorqa tuproqlari 
707000000 
549000000 
852000000 
2 246000000 
1622000000 
1830000000 
1930000000 
3500000000 
5286000000 
Tuproqning yuza qismida mikroblar ko‘p bo‘ladi, pastga tushgan sayin ularning soni 
kamayib boradi. 
 
 
 

---

71 
Tuproqning genetik zonalari bo‘yicha bakteriyalar soni 
(1g tuproqda million dona hisobida, S.Razumov va N.Remizov ma‘lumoti) 
Tuproq 
zonalari 
Tuproq 
olingan 
chuqurlik 
(sm) 
Ekin 
ekilmay 
digan 
o‘rtacha 
podzol 
tuproq 
Tuproq 
olingan 
chuqurlik 
(sm) 
Ekin 
ekilmay 
digan 
o‘rtacha 
podzol 
tuproq 
Tuproq 
olingan 
chuqurlik 
(sm) 
O‘rmon-
podzol 
tuproq 
A
1
― 
― 
A
1 
- A
2
A
2
― 
A
2
– B
1 
1 – 4,5 
4,5 – 7,5 
7,5 – 11 
11 – 15 
15 – 19 
19 – 23 
23 - 28 
955,3 
852,9 
565,9 
402,6 
87,1 
71,0 
50,8 
2 – 5 
10 – 15 
- 
- 
16 – 18 
20 – 22 
- 
1086,0 
982,4 
- 
- 
618,2 
382,5 
- 
0 – 2,5 
2,5 – 5 
5,8 
9 – 12 
12 – 15 
16 – 20 
21 - 26 
2693,0 
2246,6 
1781,5 
782,6 
517,0 
355,9 
265,6 
Mikroorganizmlar ko‘proq 10-15 sm li qatlamda ko‘p bo‘ladi, chunki bu yerga 
quyosh nurlari tik tushmaydi, oziq va namlik yetarli bo‘ladi. Chuqur qatlamlarda bular kam 
bo‘ladi, chunki tuproq tabiiy filtr vazifasini bajaradi va bakteriyalarni yer osti suvlariga 
kam o‘tkazadi. 
Tuproqda turli-tuman fiziologik gruppalarga mansub bo‘lgan aeroblar, anaeroblar, 
saprofitlar, nitrifikatorlar, azotfiksatorlar, sellyulozani parchalovchilar, oltingugurt 
bakteriyalari, spora hosil qiluvchilar va spora hosil qilmaydigan vakillari keng tarqalgan. 
Yil fasllariga qarab tuproqdagi mikroorganizmlar soni ham o‘zgarib turadi.