O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti tarix kafedrasi

3. O‘zbekiston respublikasining qonuni ta’lim to‘g‘risida qonun. 2020 yil sentyabr. 
Yangi  tahrirdagi  “Ta’lim  to’g’risida”gi  qonun  loyihasining  ikkinchi  o’qishdagi  muhokamasi 
qizg’in kechdi. Deputatlar  2020 yil 5-6 may kunlari bo’lib o’tgan palata majlisida qonun loyihasini 
moddama-modda,  bobma-bob  muhokama  qildilar.  Muhokama  davomida  bir  necha  moddalar 
yuzasidan  bir  fikrga  kelinmaganligi  sababli  ular  ustida  ishlarni  davom  ettirish  hamda  kelgusi 
majlisda ana shu moddalar atrofida to’xtalib o’tishga kelishgan edi. 
Shundan  so’ng  mas’ul  qo’mita  barcha  fraktsiyalar,  deputatlardan  tushgan  taklif  va 
mulohazalarni  jamlab,  mutaxassis  va ekspertlar  ishtirokida qonun  loyihasi ustidagi  ishlarni davom 
ettirdi. 
Qnun  loyihasini takomillashtirish  maqsadida  mas’ul qo’mita  hamda  ishchi guruh tomonidan 
bir necha bor muhokamalar o’tkazildi. Tegishli vazirlik va idoralar vakillari ishtirokida loyihaning 
qoida  va  normalari  maromiga  etkazildi.  Norma  ijodkorligi  talablaridan  kelib  chiqib,  loyihadan 
havolaki tusdagi qator normalar chiqarilib, to’g’ridan-to’g’ri ishlaydigan moddalar kiritildi. 
Qonun  loyihasini  takomillashtirish  jarayonida  238  ta  normaga  tegishli  o’zgartirish  va 
qo’shimchalar  kiritildi.  Loyihadan  idoraviy  ruhdagi  bir  necha  normativ-huquqiy  hujjatlarni 
qisqartirish, umumiy tusdagi, harakatsiz va huquqni qo’llashga ta’sir etmaydigan qonun hujjatlarini 
qayta  ko’rib  chiqish  oqibatida  123  ta  norma  chiqarib  tashlandi.  Ularning  o’rniga  54  ta  yangi 
to’g’ridan-to’g’ri  amal  qiluvchi  normalar  kiritildi.  Ortiqcha  ma’muriy  tartib-taomillar  va  tartibga 
solishning  eskirgan  mexanizmlarini  bartaraf  etish  hisobiga  kiritilgan  7  ta  moddadan  butunlay  voz 
kechilib, aniq sohalardagi munosabatlarni tartibga soluvchi 9 ta yangi modda kiritildi. 
Qonun  loyihasiga  inklyuziv  ta’lim  tushunchasi  ham  singdirildi.  Bu  har  bir  bolaning  ta’lim 
olishdagi  teng  huquqliligini  ta’minlash  har  qanday  diskriminatsiya  va  kamsitishlarning  oldini 
olishga  xizmat  qiladi.  Shuningdek,  loyihada  amaldagi  qonunda,  umuman,  qonunchilikda  ko’zda 
tutilmagan yangi qoidalar - yurtimizda yoshidan qat’i nazar, katta yoshdagilar umri davomida bilim 
va ko’nikmalarini mustahkamlab borish imkoniyatlari ham qonun bilan mustahkamlanyapti. 
«Ta’lim to’g’risida"gi yangi qonun va inklyuziya: qanday bo’lishi kerak? 
«Talim  to’g’risida"gi  qonunning  yangi  tahrirdagi  loyihasi  Oliy  Majlis  Senati  tomonidan  o’rganilmoqda. 
U inklyuziv ta’lim tamoyillariga to’g’ri keladimi? 
19 may kuni Oliy Majlis ilk bor inklyuziv (uyg’unlashgan) ta’lim tushunchasi kiritilgan yangi tahrirdagi «Ta’lim 
to’g’risida» gi qonunni qabul qildi. O’zbekiston nogironlar assotsiatsiyasi mutaxassislar bilan birga qonun loyihasining 
inklyuziv ta’lim tamoyillariga muvofiqligi bo’yicha tahlil o’tkazdi. 
Hozirda  qonun  loyihasi  Oliy  Majlis  Senati  tomonidan  ko’rib  chiqilmoqda.  2  iyun  kuni  Senatning  Fan,  ta’lim 
va sog’liqni  saqlash  qo’mitasi  mazkur  qonunni  takomillashtirish  bo’yicha  nogironligi  bor  insonlarning  26ta  jamoat 
tashkilotini birlashtirib turgan O’zbekiston nogironlar assotsiatsiyasiga so’rov yubordi. 
Hujjat  tahlili  shuni  ko’rsatdiki,  inklyuziv  ta’lim  nogironligi  bo’lgan  bolalarga  nisbatan  har  qanday  tarzdagi 
kamsitishni  istisno  qiluvchi ta’lim  shakli  sifatida kiritilganligiga  qaramay,  qonun  loyihasi  inkliyuziya  tamoyillariga 
to’g’ri kelmaydi. 
Inklyuziv ta’lim nimani anglatadi? 
«Inklyuziv  ta’lim - barcha  o’quvchilar  uchun  maxsus  ta’lim  ehtiyojlari  va individual  imkoniyatlarning 
farqliligini inobatga olgan holda ta’lim muassasalarida ilm olishda teng huquqlilikni ta’minlashdir». 
 
 
 
 
 

---

- 84 - 
 
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI