O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi guliston davlat universiteti

Mavzuga oid tayanch atama  va iboralar: moy, antiseptik, bakteritsidlik, yog’-moyli 
ginefor atir-upa, urug’lanish, cho’l, adir, tog’, ziravor. 
 
 
Moyli  o‘simliklar  o‘zining  turli  organlarida,  ayniqsa,  meva  hamda  urug‘larida 
ko‘p  miqdorda  sifatli  yog‘  -  moylarni  saqlaydi.  Bunday  o‘simliklar  ozuqabop  yoki 
texnik yog‘-moyli o‘simliklar bo‘lishi mumkin.  Shuning uchun ham bunday o‘simlik 
turlaridan  olinayotgan  xom-ashyo  mahsulotlari  oziq-ovqat  tarmoqlarida  hamda 
texnikaning deyarli barcha yo‘nalishlarida ishlatiladi. 
 
Dorivorlik  va  texnik  maqsadlar  uchun  ishlatiladigan  moyli  o‘simliklarning 
vakillaridan  olinayotgan  moylar  ilmiy  tabobatda  dori-darmonlar  tayyorlashda, 
texnikada esa detallarni moylashda foydalaniladi. 
 
Moyli  o‘simliklardan  keng  tarqalgan  turlaridan  biri  yeryong‘oq  (Arachis 
hypogaea  L.)  dir.  U  Burchoqdoshlar  oilasiga  mansub.  Yeryong‘oq  Amerikaning 
tropik  qismida  tarqalgan.  A.  hypogaea  Kavkazda,  O’rta  Osiyoda,  shu  jumladan, 
O‘zbekistonda bir yillik o‘t sifatida sug‘oriladigan rayonlarda ekiladi. Uning barglari 
juft patsimon, dukkagi cho‘ziqroq, ko‘pincha urug‘i bo‘g‘imsiz o‘t o‘imliklardir. Guli 
ochilib  urug‘lanish  jarayoni  tugashi  bilan  tugunchaning  osti  kuchli  ravishda  o‘sib 
ginefor  deb  ataladigan  uzun,  ingichka  bandga  aylanadi  va  bukilib  tuproq  ichiga 
kiradi.  Mevasi  tuproq  ostida  etiladi.  Urug‘ida  45-60%  moy,  37%  oqsil  bor.  Asosan 
yog‘ olish uchun ekiladi. Vatani Braziliya. 
 
Moyli o‘simliklardan keng tarqalgan yana bir turi yong‘oq (Juglans regia L.)dir. 
Yong‘oq mevasining tarkibida 72% gacha yog‘ bo‘ladi. 
 
Moyli  o‘simliklar  bir  yillik,  ko‘p  yillik  o‘t  hamda  buta  va  daraxtlardan  iborat 
bo‘lib, cho‘l, adir, tog‘larda o‘sadi.  
 
Quyida moyli o‘simliklardan ba’zilarini keltirib o‘tamiz.