O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi guliston davlat universiteti tarix kafedrasi

DAVLAT QO‟MITALARI
– (O‘zRda) umumdavlat vazifalarni bajaradigan sohalararo davlat 
boshqaruvi markaziy idoralari. D.q. tegishli tarmoq muassasalari faoliyatini muvofiqlashtiradi va 
nazorat qiladi. D.q. tegishli tarmoqdagi ahvol uchun mas‘ul hisoblanadi. ―O‘zR Vazirlar 
Mahkamasi to‘g‘risida‖gi Qonuni (1993 y. 6 may) va Vazirlar Mahkamasining tegishli qarorlari 
D.q. ning huquqiy holatini belgilab bergan. 
DAVLAT NAZORATI
– davlat organlari chiqaradigan qonunlar va boshqa huquqiy hujjatlarga 
rioya qilinishini ta‘minlaydigan davlat hokimiyatini amalga oshirish shakllaridan biri. Davlat 
nazoratini turli organlar amalga oshiradi. Odatda nazorat vazifasi asosan parlamentlarda to‘plangan, 
ammo keyingi o‘n yillikda ko‘pgina mamlakatlarda parlamentdan tashqari, biroq parlament 
nomidan ish yuritadigan nazorat instantsiyalari keng tarqaldi (masalan, 
ombudsman
, 
hisob
palatasi
), 
ma’muriy
yustitsiya
organlarining soni va roli o‘sdi.
DAVLAT ORGANI
– davlat mexanizmining tarkibiy qismi bo‘lib, u davlat oldida turgan vazifa 
va funktsiyalarning muayyan konkret qismini, yo‘nalishini amalga oshiradi va shu maqsadda 
tegishli davlat-huquqiy vakolatlarga, zaruriy kompetentsiyaga ega bo‘ladi.
DAVLAT TASARRUFIDAN CHIQARISH - 
davlat korxonalarini va tashkilotlarini xo‘jalik 
shirkatlari va jamiyatlariga, davlatga qarashli mulk bo‘lmaydigan boshqa korxonalar tashkilotlarga 
aylantirishdir. 
DEPUTAT 
(lotincha deputatus – ―vakil‖) – qonunchilik yoki davlatning boshqa vakillik 
organiga saylangan shaxs, aholining ma‘lum qismi – o‘z saylov organi saylovchilarning yoki butun 
millatning vakili.
YOPIQ AKTSIYaDORLIK JAMIYaTI - 
aktsiyalari faqat o‘z muassislari yoki oldindan 
belgilangan doiradagi shaxslar orasida taqsimlanadigan jamiyat. 
JAMOAT FONDI –
yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan ixtiyoriy mulkiy badallar qo‘shish 
asosida tashkil etilgan, xayriya, ijtimoiy, madaniy, ma‘rifiy yoki boshqa ijtimoiy foydali 
maqsadlarni ko‘zlaydigan, a‘zoligi bo‘lmagan nodavlat notijorat tashkiloti jamoat fondi deb e‘tirof 
etiladi. 
INSON HUQUQLARI
– insonning davlatga munosabati bo‘yicha huquqiy maqomini, uning 
iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va madaniy sohalardagi imkoniyat va da‘volarini ifodalovchi tushuncha. 
Inson huquqlarini erkin va samarali amalga oshirilishi huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatining 
asosiy belgilaridan biri hisoblanadi.