O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti

Peroksisomalar 3 guruhni tashkil qiladi

1. 
   Glioksisomalar- yog’larga boy urug’larda lipidlarni saxarozaga parchalanishida ishtirok etadi.
   
2. 
   Mitoxondriya va plastidalar bilan bog’liq bo’lib nafas olishda ishtirok etadi. (barglarda)
   
3. 
   Boshqa turdagi to’qimalarda uchraydigan differensialanmagan peroksisomalar
   

9-3 rasm. Peroksisoma ko’rinishi
Bu organellalarni elektron mikroskoplar orqali turli sistematik guruh o’simliklarning har xil tipdagi hujayralarida, suv o’tlar, zamburug’lar hamda turli guruh hayvonlarining hujayralarida aniqlangan. Ular yumaloq, cho’ziq yumaloq, kamdan-kam tayoqcha shaklidagi mitoxondriylardan kichikroq 0,2-1,5 mkm keladigan hosilalar hisoblanadi. Plastidlar va mitoxondriylardan farqlanib bir membranali po’st bilan o’ralgan va asosan oksidlanish-qaytarilish fermentlaridan tashkil topgan. Ayrim hollarda oqsil kristallari paydo bo’lib qoladi. Hujayrada peroksisomalar mitoxondriylardan kamroq. Bu organellalar hujayra xiliga qarab vazifalar bajaradi. Urug’larni unishida ular mitoxondriylar va gialoplazma bilan birgalikda yog’lar va moylarni qandlarga aylantirishda ishtirok etadi. Fotosintezlovchi hujayralardagi peroksisomalarga yorug’litk ishtirokida nafas olish-fotosintez maxsulotini parchalanishida O₂ olib SO₂ ajratish ro’y berib aminokislotalarni hosil bo’lishi amalga oshadi. Peroksisomalar deb bu tanachalarni aytilishiga sabab ularda vodorod peroksid hosil bo’lib keyin u suvgacha qaytarilishi ro’y beradi.
2- savol bayoni: Sferosomani hujayra hayotidagi ahamiyatini biladi
O‘simlik hujayralarida uchraydigan membranali pufakchalar. Endopalazmatik to‘r elementlaridan xosil bo‘ladi. Endopalazmatik to‘r sisternalari uchlarida osmiofil material to‘planib, mayda pufakcha yuzaga kelib endopalazmatik to‘rdan ajrala boshlaydi. Bu 100-150 nm kattalikdagi 1 qavat membrana bilan o‘ralgan prosferosoma. Sferosomaning o‘sishi ularda yog‘larning to‘planishi bilan bog‘liq bo‘lib sekinlik bilan u katta yog‘ tomchisiga aylanadi. Yog‘lardan tashqari sferosomalar tarkibida turli oqsillar, jumladan lipaza fermenti topilgan.