O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti alibekov u

 
5-savol: Melaneziya xalqlari. 
 
5-ASOSIY
 
SAVOLNING
 
BAYONI: 
Unda  200  dan  ortiq  etaoslar  yashaydi.  Tillari  avstroneziya  tillarida-  600  ming,  papuas 
tillarida 1 70 ming kishi so‘zlashadi. Melaneziya  xalqlar kam  sonlidir.   Eng  yirigi-tolailar-
100 mingga yaqin. Bu erda bir necha yuz kishidai iborat etnoslar xam mavjud. 
Irqiy  jihatdan  Melaneziya  xalqlari  avtsroloid  irqining  melaneziya  tipiga  oid.  Ular  qoramtir 
rang,  qalin  lab,  keng  burun,  nisbatan  jingalak  sochlari,  o‘rtacha  keng  yuzlari  bilan  ajralib 
turadilar. 
Melaneziyaliklar  xo‘jaligi  qo‘l  dexqonchiligiga  asoslangan  ziroatchilik  bo‘lib;  yams,  taro, 
kokos  palmasi,  non  daraxti,  banan  etishtirilgan.  Shuningdek  dengiz  baliqchiligi  bilan  xam 
shug‘ullanishgan.  Baliq  ovlashda  to‘r,  savat,  nayza,  qarmoqlardan  foydalaniladi.  Ba‘zida 
o‘simlik zaxridan xam foydalanishadi. 
Evropaliklar kelguniga qadar cho‘chqa, it va tovuqlarni boqishgan. 
Hunarmandchilik. 

---

- 58 - 
 
O‘simlik tolalaridan bo‘yra, turli xaltalar to‘qishgan. Faqat Santa-Kruz orolida to‘qimachilik 
bilan  tanish  bo‘lganlar.  Daraxt  po‘stidan-tapa  to‘qiganlar,  ayollar  qisman  kulolchilik  bilan 
shug‘ullanganlar. 
Metallni bilishmagan, mexnat va ov qurollari tosh, chig‘anoq, toshbaqa po‘sti, suyaklardan, 
xayvon  tishlaridan,  yogoch  va  bambukdan  qilingan.  Toshbolta,  palitsa,  nayza,  kamon, 
xanjar  asosiy  qurollar  xisoblangan.  Axoli  asosan  qishloqlarda  yashab,  ular  katta 
bo‘lmagan. 
Uylar  to‘g‘ri  to‘rtburchakli.  Papuaslarnikiga  o‘xshash  uyning  tomi  devorlarini  bosib  osilib 
turgan. Palma, banan, pandaus yaproqlari bilan tomlari yopilgan. Devori bambuk, bo‘yra, 
o‘t-o‘lanlar, taxtadan qilingan. 
Transport vositalari. 
Asosan qayiqlar bo‘lib, Yangi Gebridda xozirgacha daraxtdan o‘yib  yasalgan qayiqlardan 
foydalaniladi.  Shuningdek  katta  taxtalardan  qurilgan  balansirli  qayiqlar  xam  bor.  Ba‘zida 
elkandan xam foydalanishgan. 
Kiyimlari. 
Juda  oddiy  bo‘lgan  yoki  umuman  bo‘lmagan.  Borlari  xam  belbog‘cha  va  kichik  yubkalar 
bo‘lgan. Melaneziyada xam taqinchoqlar asosan erkaklar bezagi xisoblangan. 
Taomlari. 
Go‘sht (cho‘chqa) kam iste‘mol qilingan. Baliq ko‘p eyilgan. Ularni er o‘chog‘ida pishirgan. 
Ijtimoiy munosabatlari. 
Ibtidoiy  jamoa  tuzumining  inqirozi  davriga  xosdir.Qabilachilik  tashkilotlari  faqat  Yangi 
Kaledoniya,  Fidji,Yangi  Gebrid  orollarida  bo‘lgan.  Ko‘pgina  orollarda  urut  ona  urug‘ 
darajasida bo‘lib, ekzogamiya keng tarqalgan. 
Almashinuv  yaxshi  rivojalngan.  Pul  o‘rniga  silliqlangan  chig‘anoqlar,  bo‘yra  va  xokazolar 
ishlatilgan.  Kula-
almashinuvi  xam  bo‘lgan.  (narsalar  qo‘ldan-qo‘lga  o‘tgan).Ba‘zi  joylarda 
patriarxat davriga oid «erkaklar uylari» vujudga kelgan. 
An‘anaviy  diniy  tasavvurlari  «mana»bo‘lib,  ba‘zi  narsalar,  ajdodlar  ruxlariga  «Buyuk 
kuch»ga bag‘ishlov bo‘lgan. 
Falklorlari   diniy   bo‘lmagan,   ularda   madaniy   «qaxramonlar» xaqida xikoya qilingan. 
Yog‘och  o‘ymakorligi, tasviriy san‘at, qayiq, idish-tovoqlari va qurollarni o‘ymakorlik bilan 
bezash keng tarqalgan.