O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti alibekov u

2 -savol bo`yicha dars maqsadi: Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlari va ularning aholisi 
haqida ma‘lumot berishdan iborat. 
2 
– savolning bayoni: 
Birma  Respublikasi.  37  mln  25-50  ga  yaqin  etnoslar  yashaydi,  66%  ni  birmaliklar 
tashkil  etadi.  Tailand  qirolligining  (60,2mln.)  davlat  tili  tay,  ulardan  tashqari  lao,  lan,  shan 
va  boshqalar  xam  mavjud.  Laosda  30  ga  yaqin  xalqlar  yashaydi,  4,8  mln.  axolining  60% 
lao tilida so‘zlashadi. Lao-tay til oilasiga mansub. 
V‘etnam. (75,0 mln.) axolining 60% avstroneziya til oilasining mustaqil v‘et guruxida 
gaplashadi. 
Kambodja,  10,6  mln.  kishilik  aholining  asosiy  qismi  kxmer  tiliga  mansubdir.  Mon-
kxmer tillari alohida til oilasidir. 
Singapurda 3,0 mln. axolining 80% ni xitoyliklar tashkil qiladi. 
Malayziya.  19,9  mln.  kishi.  Axolining  10,4  mln.i  malayyaliklar,  5  mln.i  xitoyliklardan 
iborat. 
       Indoneziya.  198,4  mln.  kishi.  Malayya-polineziya  til  oilasining  malayya  va 
indoneziya  tillari  xukmron.  Mamlakatda  350  ga  yaqin  etnoslar  yashaydi.    Eng  yirik  xalq 
yavaliklar-100 mln. kishidan iborat. 
Filippinda-
axolining asosiy qismi avstroneziya tillarida so‘zlashadi. 68,4 mln. kishidan 
30,8 mln.i visayyalar. Ifugao-160 ming, aeta - 40 ming kishiga egadir. 
Xo‘jaligi. 
Janubiy-Sharqiy Osiyoda eng primitiv ovchilik va terib-
termachilikdan tortib sug‘orish 
dehqonchiligiga  qadar xo‘jalik turlari mavjud.  Madura  orolida aholi chorvachilik bilan xam 
shug‘ullanadi.  Asosiy  qishloq  xo‘jaligi  ekini-sholidir.  Axolining  ma‘lum  qismi  sanoatda, 
an‘anaviy  xo‘jalik  faoliyatlari  (saqich,  kauchuk,  qimmatbaxo  yog‘ochlar  tayyorlash)  bilan 
xam shug‘ullanadilar. 
Semang,  senoi  (Sumatra  oroli)  kubu,  sakaya  (Yava  orolida)  tangerlar,  punam  va 
bukitlar  (Kalimantan  orolida)  Sulavesi  orolidagi  toalalar,  Filippindagi-aetalar  yaqin 

---

- 70 - 
 
paytgacha  daydi  ovchilik  va  termachilik  bilan  shug‘ullanib  kelishgan.  Bugungi  kunda  bu 
xalqlarni o‘troqlashtirish, dexqonchilikka o‘tkazish ishlari olib borilmoqda. 
Moddiy madaniyati. 
Xilma-
xil bo‘lsada, ba‘zi umumiylikka xam egadir. Dexqonchilik bilan shug‘ullanuvchi 
axoli  daryo,  ko‘llar,  dengiz  qirg‘oqlaridagi  qatorlab  qurilgan  qishloqlarda  yashaydilar. 
Uylarning  ma‘lum  qismi  ustunlar  ustida  qurilgan.  Yog‘ingarchilikning  ko‘p  bo‘lishi, 
toshqinlar  bunga  sababdir.  Asosiy  qurilish  ashyosi  bambuk.  Devor,  pol  xammasi 
bambukdan yasaladi. 
Minangkabaularda  «uzun  jamoa  uylari»  saqlanib  qolgan,  ular  yangi  oilaga 
qo‘shimcha  xonalarni  uyning  davomidan  qurishadi.  Yaqin  o‘tmishda  qishloq  markazida 
«jamoa uyi», «erkaklar uyi» bo‘lgan. 
Kiyimlari. 
Tashqi  ko‘rinishidan  turli-tuman bo‘lsada o‘z  mazmuni  bo‘yicha umumiyliklarga  ega. 
Masalan  an‘anaviy  kiyimlar  o‘rama  bo‘lgan.  Bugungi  kunda  Janubiy-Sharqiy  Osiyo 
xalqlarining deyarli barchasi ko‘ylak, ishton, kofta, shlyapa (bambuk, qamishdan) sandallar 
kiyishadi.  Birma  va,  Kamb
odjada  an‘anaviy  milliy  kiyimlar  ko‘proq  saqlangan  (Sorong). 
Ovchi  va  terimchi  xalqlarda  belbog‘chalar,  daraxt  po‘stlog‘idan  yubkachalar  keng 
tarqalgan. 
Ma‘naviy madaniyatlari. 
Hindixitoyda-buddizm,  Indoneziyada  va  Malakkada-islom,  Filippinda  -xristian  dini 
keng tarqalgan. V‘etnamda dostonlar musiqali-dramalar, turli raqslaru-qo‘shiqlar;  Tailand-
boy  folklor,  qo‘g‘irchoq  teatri,  soya  teatrlari;Indoneziyada-soya  teatri  va  yang 
kuvo,marionetkalar teatrlari nom chiqargan.