O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti

m = --------- = -----------

A 1- MPC

Demak iste`molga chegaralangan moyillik kancha katta bo`lsa multiplikator samarasi xam shuncha yukori bo`ladi.

Multiplikatorning matematik moxiyati cheksiz kamayib boruvchi geometrik progressiyani anglatadi, ya`ni m=1+b+b<sup>1+</sup>b<sup>2+</sup>b<sup>3+</sup>b<sup>4+</sup>…+b<sup>n</sup>, bu erda b=MPC. Tenglikning ikki tomonini b ga ko`paytiramiz: mb=b+b²⁺b³⁺b⁴⁺…+bⁿ⁺¹

endi birinchi tenglamadan ikkinchisini ayiramiz:

^m-mb=1-bn+1 , m(1-b) =1-bⁿ⁺¹

Xisob kitob natijalarini quyidagicha tasvirlaymiz:

^m=(‘n+1) /(1-b)
b kasr son va bⁿ⁺¹ nolga juda yakin bo`lgani uchun
m = 1/ (1-b ) tenglik to`gri bo`ladi.

Avtonom xarajlar multiplikatori mikdorining katta yoki kichikligi byudjet solik siyosati samaradorligiga ta`sir ko`rsatadi. Davlat o`z xarajatlarini oshirayotganda, yoki investitsiya xarajatlarini oshirish choralarini ko`rayotganda, bu xarajatlar jami talabni kancha mikdorga oshirib yuborishi mumkinligini xisobga olishi zarur.