O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi fargo’na davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Kimyoviy xossalari. Barcha ishqoriy metallar kabi natriy kuchli qaytaruvchilikka ega. Nartiy barcha metallmaslar bilan reaksiyaga kirishadi. Birikmalarida doimo +1 oksidlanish darajasini namoyon qiladi. Nartiy kislorodda yonganda peroksid hosil bo‘ladi:

2Na + O₂ = Na₂O₂

Ishqoriy metallardan faqat litiygina kislorod bilan reaksiyaga kirishib, oksid hosil qiladi:

4Li + O₂ = 2Li₂O

Sof Na2O ni olish uchun ularning peroksidalariga metall ta‘sir ettiriladi:

Na₂O₂ + 2Na = 2Na₂O

Havoda natriy juda tez oksid qatlam bilan qoplanadi. Shuning uchun ular kerosin ostida saqlanadi.

Natriy galogenlar bilan xloridlar, vodorod bialn esa gidridlarni hosil qiladi:

2Na +Cl₂ = NaCl; 2Na + H₂ = 2NaH

Natriyning oltingugurt bilan ta‘sirlashuvidan sulfidlar olinadi:

2Na+S=Na₂S

Natriy metlallmaslar bilan birikmalari ion bog‘li qattiq modda moddalar.

Natriy suv bilan odatdagi sharoitda juda shiddatli, hatto yonish va portlash bilan ta‘sirlashadi. Natijada natriy gidroksid va vodorod hosil bo‘ladi:

2Na + 2H₂O = 2NaOH + H₂

Natriy kislotalar bilan shiddatli reaksiyaga kirishadi(masalan, HCl, HBr, Hl, H₂S, H₂SO₄ (suyul) va boshqalar). Natijada, vodorodni siqib chiqarib, tuz hosil qiladi:

2Na + 2HCl = 2NaCl + H₂