|
O‘quv-uslubiy materiallar bilan tanishish,tayyorlash jarayonida ishtirok etish.
Pedagogik mahorat haqida tushuncha Pedagogik mahorat nima? Uning mohiyati nimalardan iborat? Ularni egallash uchun nimalarni bilish keraki hozirgi zamon pedagogikasi va psixologiyasi "pedagogik mahorat" tushunchasiga turlicha izoh beradi. Jumladan, "Pedagogik ensiklopediya"da ta'rif quyidagicha izohlangan: o’z kasbining mohir ustasi bo’lgan, yuksak darajada madaniyatli, o’z fanini chuqur biladigan, yondash fanlar sohalarini yaxshi tahlil eta oladigan, tarbiyalash va o’qitish uslubiyatini mukammal egallagan mutaxassis". Ushbu ta'rifning mohiyatidan kelib chihib o’qituvchining pedagogik mahorati tushunchasi mazmunini shunday izohlash mumkin:
1. Madaniyatning yuhori darajasi, bilimdonlik va aql zakovatning yuksak ko’rsatkichi.
2. o’z faniga doir bilimlarning mukammal sohibi.
3. Pedagogika va psixologiya kabi fanlar sohasidagi bilimlarni puxta egallaganligi, ulardan kasbiy faoliyatida foydalana olishi.
4. o’quv - tarbiyaviy ishlar metodikasini mukammal bilishi.
Pedagogik mahorat tizimi huyidagi o’zaro bir-biri bilan bog’liq bo’lgan asosiy komponentlardan iborat:
1. Pedagogik insonparvarlik talablariga bo’ysunishi.
2. Kasbga oid bilimlarni boshqa fanlar bilan aloqadorlikda mukammal bilish.
3. Pedagogik qobiliyatga ega bo’lish.
4. Pedagogik texnika sirlarini puxta egallash.
Barcha kasblar orasida o’qituvchilik kasbi o’zgacha va muhim ijtimoiy ahamiyat kasb etadi. Zero, o’qituvchi yosh avlod qalbi kamolotining me'mori, yoshlarga ta'lim-tarbiya beruvchi insondir. Bugungi kunda u yoshlarni g’oyaviy - siyosiy jihatdan chiniqtirib tabiat, jamiyat, ijtimoiy hayot, tafakkur taraqqiyoti qonuniyatlarini o’rgatadi, yoshlarni mehnat faoliyatiga tayyorlab, kasb-hunar sirlarini puxta egallashlarida ko’maklashadi va jamiyat uchun muhim bo’lgan ijtimoiy-ihtisodiy vaziyatlarni hal etadi. Ana shu mas'uliyat o’qituvchidan o’z kasbining mohir ustasi bo’lishni, o’quvchilarga tarbiyaviy ta'sir ko’rsatib, ularning qizihishi, qobiliyati, iste'dodi, e'tihodi va amaliy ko’nikmalarini har tomonlama rivojlantirish yo’llarini izlab topadigan kasb egasi bo’lishni talab etadi. Buning uchun doimo o’qituvchilarning kasbiy mahoratini, ko’nikma va malakalarini oshirib borish, ularga har tomonlama g’amxo’rlik hilish, zarur shart - sharoitlar yaratish, kerakli moddiy va ilmiy -metodik hamda texnik yordam ko’rsatish, o’qituvchilarning ijodiy tashabbuskorligini muntazam oshirib borishga ko’maklashish lozim.
Dars jarayonini foydali va samarador bo’lishini tag’minlash maqsadida yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini qo’llash mumkin. Misol uchun, Klaster bilimlarni faollashtirishni tezlashtiradi, fikrlash jarayoniga mavzu bo’yicha yangi o’zaro bog’lanishli tasavvurlarni erkin va ochiq jalb qilishga yordam beradi.
Talabalar Klasterni tuzish qoidasi bilan tanishadilar. Yozuv taxtasi yoki katta qog’oz varag’ining o’rtasiga asosiy so’z yoki 1-2 so’zdan iborat bo’lgan mavzu nomi yoziladi.
Birikma bo’yicha asosiy so’z bilan uning yonida mavzu bilan bog’liq so’z va takliflar kichik doirachalar “yo’ldoshlar” yozib qo’shiladi. Ularni “asosiy” so’z bilan chiziqlar yordamida birlashtiriladi. Bu “yo’ldoshlarda” “kichik yo’ldoshlar” bo’lishi mumkin. Yozuv ajratilgan vaqt davomida yoki g’oyalar tugagunicha davom etishi mumkin. Muҳokama uchun klasterlar bilan almashinadilar.
B/B/B jadvali esa talabalarni bilim saviyasini baxolashda qo’l keladi. O’qituvchi darsni o’tib bo’lgandan so’ng talabalarga mavzuni qay darajada tushuntirib, qiziqtira olganini shu jadval yordamida bilib olish mumkin.
Insert jadvali. Mustaqil o’qish vaqtida olgan mahlumotlarni, eshitgan mahruzalarni tizimlashtirishni tag’minlaydi. Olingan mahlumotni tasdiqlash, aniqlash, chetga chiqish, kuzatish, shuningdek avval o’zlashtirgan mahlumotlarni bog’lash qobiliyatini shakllantirishga yordam beradi.
Talabalar Insert jadvalini to’ldirish qoidasi bilan tanishadilar. Mustaqil jadvalni to’ldiradilar.
O’qish jarayonida olingan mahlumotlarni aloҳida o’zlari tizimlashtiradilar - jadval ustunlariga “kiritadilar” matnda belgilangan quyidagi belgilarga muvofiq:
“V” - men bilgan mahlumotlarga mos;
“+” - men uchun yangi mahlumot;
“-“ - men bilgan mahlumotlarga zid;
“?” - men uchun tushunarsiz yoki mahlumotni aniqlash, to’ldirish talab etiladi.
Professor o’qituvchilar darslarini kuzatish davomida yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini qo’llashni va qaysi usul yoki texnologiyani qo’llaganda ko’proq samara olish to’g’risida tushunchaga ega bo’ldim. Menimcha, texnik yo’nalishlarda “Klaster”, “Insert”, “B/B/B” jadvalidan foydalanib dars mashg’ulotlarini tashkil etilsa, dars jarayoni mazmunli, tushunarli va qiziqarli kechadi deb xisoblayman.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
