О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

Menejment jarayoni 
– bu mavjud resurslarni tashkilot tomonidan о‘z 
maqsadlariga  erishish  uchun  shakllantirish  va  foydalanish  bо‘yicha 
uzluksiz,  izchil  amalga  oshiriladigan,  о‘zaro  bog‘langan  harakatlari 
majmuasidir. Buni harakatlarni boshqaruv vazifalari deyish ham mumkin. 
Shunday qilib, menejment jarayoni barcha vazifalarning umumiy yig‘indisi 
desa ham bо‘ladi. 
Menejment  vazifalari 
-  bu  nisbatan  mustaqil,  ixtisoslashtirilgan  va 
ajratilgan  boshqaruv  faoliyatini  muvofiqlashtirishdan  iboratdir.  Bunday 
deb  hisoblanish  uchun  boshqaruv  vazifasi  aniq  aks  ettirilgan  mazmunga, 
uni amalga oshirishning ishlab chiqilgan mexanizmiga va doirasida uning 
tashkiliy  ajralishi  yakunlanadigan  ma’lum  tuzilmaga  ega  bо‘lish  kerak. 
Mazmun  degan  sо‘z  ostida  aniq  vazifa  doirasida  amalga  oshirilishi  kerak 
bо‘lgan harakat yotganligini inobatga olish lozim. 
Menejment jarayonida amalga oshiriladigan harakatlar va vazifalarning 
mazmuni  tashkilotning  turi  (ma’muriy,  ijtimoiy,  ta’lim  va  h.k),  uning 
faoliyati kо‘lami va sohalari (ishlab chiqarish, savdo, xizmatlar kо‘rsatish), 
boshqaruv  iyerarxiyasidagi  darajasi  (boshqaruvning  yuqori,  о‘rtacha  yoki 
quyi darajasi), tashkilot ichidagi roli (ishlab chiqarish, marketing, moliya, 
xodimlar) va bir qator boshqa omillarga bog‘liq. 
Menejmentning  tashkilotdagi  vazifalari  turli-tumanligiga  qaramasdan 
bir  xil  turdagi  umumiy  faoliyatlari  mavjud  bо‘ladi.  1916  yilda  ushbu 

---

134
 
 
konsepsiyani  birinchi  bо‘lib  ishlab  chiqqan  A.Fayolning  yozishicha, 
dastlabki beshta umumiy vazifalar mavjud bо‘lishligini qayd etgan:  
1. boshqaruvni oldindan aytib berish va rejalashtirish,  
2. tashkil qilish,  
3. boshqarish,  
4. muvofiqlashtirish  
5. nazorat qilish.  
Gap  u  yoki  bu  tashkilotni  xususiyatlari(о‘lchami,  belgilanishi, 
mulkchilik  shakllari  va  h.k)  dan  qat’iy  nazar  boshqaruvning  har  qanday 
jarayoni  tarkibiy  qismlariga  bо‘lgan  vazifalar  haqida  ketmoqda,  shuning 
uchun ularni umumiy deb ataydilar.