O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi d. N. Mamedova, yu. Sh. Jurayeva gaz ta’minoti tizimi (o’quv qo’llanma) Qarshi – 2021 yil

Shahar gaz xo’jaligini ishlatish xizmatining tarkibi

Shahar gaz xo’jaligi tizimini ishlatishning asosiy vazifalariga quyidagilar kiradi: iste’molchilami gaz bilan uzluksiz ta'minlash va undan foydalanishning xavfsizligi, gaz tarmoqlarida zaruriy gaz bosimini ushlab turish, gaz quvurlari va qo’shilmalarining nosozliklarini o'z vaqtida aniqlash va bartaraf etish, yangi gaz quvurlarini qabul qilish va ishga tushirish.

Gaz xo’jaligining ishlashini tashkil etish tartibi — ish hajmi va sotilayotgan gaz miqdoriga bog'liq. Shuning uchun yirik shaharlarda gaz xo'jaiigini ishlatish boshqarma yoki trestlar, kichik shaharlarda va qishloq aholi punktlarida esa, gaz xo’jaligining idora yoki uchastkalari tomonidan boshqariladi. Yuqoridagi tashlkilotlar bo'limlariga yer osti gaz quvurlari xizmati, uy ichi gaz uskunalari xizmati va avariya-dispetcherlik xizmati kiradi. Yer osti gaz quvurlari xizmatiga quyidagilar kiradi:

• tashqi tarmoqlanuvchi gaz quvurlari xizmati va ta'mirlash;

• yer osti gaz quvurlarini korroziyadan himoyalash;

• ishlayotgan gaz quvurlariga yangilarini ulash;

• GTB va GTMni ishlatishga qabul qilish va ishlatish. Bundan tashqari, bu xizmat, odatda, payvandlash ishlarini ham bajaradi.

Uy ichi gaz uskunalari xizmati vazifalariga: aholi uylari, kommunal-maishiy va ishlab chiqarish tashkilotlarining gaz uskunalarini ishlatish, sozlash, ta'mirlash va xizmat ko'rsatish, tarmoq gaz sarfini hisoblash, siqilgan gaz uskunalari ishlashini qabul qilish va xizmat ko'rsatish kiradi.

Avariya-dispetcherlik xizmati o'z ichiga gaz quvurlari va qurilmalarida gaz chiqishi va avariya holatlari bo'yicha talabnomalarni qabul qilish va tuzatish, gaz xo’jaligi uchastkalarida avariyalarning oldini olish bo'yicha profilaktika ishlarini olib borish, avariya va nosozliklarni hisobga olish va tahlil etish, tarqatuvchi gaz quvurlari haqida ijro hujjatlarini saqlash va ularga o'zgartirish, qo'shimchalar kiritish vazifalarini o'z ichiga oladi.

Har bir xizmat turi muhandis-texnik xodimlar va malakali ishcxilar bilan ta'minlanishi lozim, shuningdek, moddiy bazaga (ustaxona, omborxona, mexanizmlar, asbob-uskunalar va boshq.) ega bo'lishi kerak. Shuningdek, avariya-dispetcherlik xizmati tasarrufidagi avariya joyiga navbatchi brigadaning zudlik bilan borishi va u yerda avariya ishlari bajarilishini ta'minlovchi avtomobillar, yer kov-lagich mexanizmlari, ko'chma payvandlovchi agregatlar va boshqa uskunalar bo'lishi lozim.