O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi d. Q. Maksumova g’. U. Qobilov

Yadro energiyasi 
Bugungi  kunda  yadro  energiyasini  ishlab  chiqarish  energiya  ta’minoti 
masalalarini  hal  etishning  atmosferaga  parnik  gazlarining  chiqishini 
qisqartirishni ko’zda tutgan holdagi eng real yechimi sifatida qaralmoqda. Lekin 
shuni  esda  tutish  kerakki,  radioaktiv  chiqindilarning  zararli  ta’siri  ming  yillar 
davom  etadi,  ularni  bezarar  qilib  ko’mish  zarur.  Bu  masalalarga  jiddiy  e’tibor 
berilganda, yadro energetikasi qimmatga tushadigan soha bo’lib qolmoqda. 
Qayta tiklanuvchi energiya manbalarining har bir turining respublika hududi 
bo’ylab  va  yil  fasllaridagi  taqsimoti  xaritasini  tuzish  uchun  salohiyat  turlari 
bo’yicha  tekshiruv  o’tkazish  maqsadga  muvofiqdir.  Bunday  xaritani  tuzish  har 
bir  hududda  energiyaga  bo’lgan  talabni  o’rganish  va  uni  qondirish  sxemasini 
yaratishga imkon beradi. 
O’zbekiston Respublikasi  Tabiatni muhofaza qilish Davlat Qo’mitasi qayta 
tiklanuvchi  energiya  manbalaridan  amalda  foydalanish  yo’lida  aniq  ishlar  olib 
bormoqda.  Ekologik  toza  qayta  tiklanuvchi  energiyalarni  keng  qo’llash 
maqsadida O’zbekiston Republikasi Tabiatni muhofaza qilish Davlat Qo’mitasi 
huzurida ihtisoslashgan mahsus «Eko-energiya» Ilmiy-tadbiqiy Markazi faoliyat 
olib bormoqda. U davlat unitar korxonasi bo’lib, O’zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlis  Senati  Kengashining  2005  yil  23  avgustdagi  59-1sonli  majlis  qarori  va 
O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  huzuridagi  qishloq  va  suv 
xo’jaligi  masalalari,  qishloq  xo’jalik  mahsulotlari  va  iste’mol  tovarlarini  qayta 
ishlash bo’yicha Axborot-tahliliy departamentining 2005 yil 21 avgustagi 03/21-
28 sonli ruhsati bilan,  2005 yil 21 oktyabirda 81-sonli buyruq asosida tuzilgan. 
Markazning asosiy vazifalari : 
•  elektr  va  issiqlik  energiyasi  ishlab  chiqarish  bilan  bog’liq  atrof  muxitning 
ifloslanishini  oldini  olish  masalalarini  o’rganish,  shu  sohadagi  boshqaruv, 

---

102 
 
me’yoriy va qonunchilik xujjatlarini tayorlash;  
•  atrof-muhit  muhofazasi  va  qazib  olinadigan  yoqilg’i  resurslarini  iqtisod 
qilish  maqsadida  qayta  tiklanuvchi  energiya  manb’alarini  ishlatish  va  amalga 
tadbiq etish; 
•  ekologik toza qayta tiklanuvchi energiya manbalarini keng miqiyosda 
ishlatish. 
Markaz  xodimlari  tamonidan  past  potensialli  quyosh  uskunalari  (passiv 
quyosh  cuv  issitish)  energetik  hisob-kitob  qilindi  va  uni  O’zbekiston  xududiga 
moslashtirish yechimlari topildi; Respublikaning turli mintaqalari uchun quyosh 
radiasiyasining  umumiy  yig’indisi  va  quyoshli  kun  davomiyligi  jadvallari 
tuzildi;  passiv  quyosh  issitish  tizimining  iqtisodiy  va  ekologik  samaradorligini 
hisob-kitob  qilish  metodikasi  ishlab  chiqildi;  obyektlarni  energiya  bilan 
ta’minlashning kelajagi va hozirgi holati tahlil qilindi.