O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi collegium humanum varshava menejment universiteti andijon filiali

9-mavzu: Tafakkur

1. 
   Tafakkur operatsiyalarini mazmuniga ko‘ra joylashtiring.
   

№	Tafakkur operatsiyalari				#	Mazmuni
1	Analiz				A	bir turkum ichidagi narsalarning bir-biriga o‘xshashligiga va boshqa turkumdagi narsalardan farq qilishiga qarab narsalarni turkumlarga ajratish tizimi
2	Sintez				B	butunning uning qismlariga va elementlariga bo‘lgan munosabati aniqlanadi
3	Taqqoslash				C	ob’ektiv dunyodagi narsa va hodisalarning bir-biriga o‘xshashligi va bir-biridan farqi aniqlanadi
4	Abstraktsiya				D	tafakkurda aks etgan bir turkum narsalarning, o‘xshash muhim belgilarning shu narsalar to‘g‘risidagi bitta tushuncha qilib, fikrda birlashtirish
5	Umumlashtirish				E	hodisalarni ichki bog‘lanish va munosabatlardan qat’iy nazar bir tomonlama ta’kidlashdan iborat fikr yuritish
6	Konkretlashtirish				F	ayrim narsalar, faktlar, hodisa va fikrlar muayyan tartibda makondagi, vaqtdagi tutgan o‘rniga yoki mantiqiy tartibda joylashtiriladi
7	Klassifikatsiyalash				G	moddiy dunyodagi narsa va hodisalarning muhim xususiyatlarini farqlab olib, ana shu xususiyatlardan narsa va hodisalarning muhim bo‘lmagan ikkinchi darajali xususiyatlarini fikran ajratib tashlaymiz
8	Sistemalashtirish				H	narsa va hodisalarning ajratilgan ayrim qismlarini fikran va amaliy ravishda birlashtirib, butun holiga keltiramiz
Javoblar		1-	2-	3-			4-	5-	6-	7-	8-

2.Tafakkur sifatlarini ko‘rsating

№	Variantlar	Belgi uchun joy
1	Ko‘rgazmali-harakat tafakkur
2	Tafakkur mazmundorligi
3	Tafakkurning chuqurligi
4	Ko‘rgazmali-obrazli tafakkur
5	Tafakkurning kengligi
6	konkret tafakkur
7	obrazli tafakkur
8	hukm
9	Tafakkurni mustaqilligi
10	yaqqol-predmetli tafakkur
11	Xulosa chiqarish
12	sermahsul tafakkur
13	Tafakkur ixchamligi
14	Tushuncha
15	Abstrakt tafakkur
16	Tafakkurning tezligi
17	nazariy tafakkur

3.Berilgan izohlarga mos raqamlarni jadvalning “raqamlar” qismiga yozing

№	Tushunchalar	№	Tushunchalar	Tafakkur	Raqamlar
1	sintez	6	abstraksiyalash	Tafakkur operatsiyalari
2	Induktiv	7	umumlashtirish
3	taqqoslash	8	analiz	Tafakkurning mantiqiy shakllari
4	hukm	9	xulosa
5	tushuncha	10	deduktiv

4.Mavzu bo‘yicha test topshiriqlari
1. Tafakkur jarayonining mohiyati jism va hodisalar o‘rtasida ... aloqa va munosabatlarni o‘rnatishdan iborat:
a) sababsiz;
b) o‘zgarishli;
v) sababiy-oqibat;
g) tafakkur mohiyatiga tegishli bo‘lmagan aloqalar.
2. Nazariy va empirik tafakkurni shunga ko‘ra farqlaydilar:
a) masalalarning tipiga ko‘ra;
b) umulashtirishlarning xususiyatiga ko‘ra;
v) sub’ektning faolligiga ko‘ra;
g) yetakchi analizatorga ko‘ra.
3. Asosiy tafakkur operatsiyalari:
a) analiz, sintez, tasavvurlar, hukmlar;
b) taqqoslash, analiz, sintez, umumlashtirish, bilim;
v) analiz, sintez, abstraktsiyalash, umumlashtirish, xulosa;
g) taqqoslash, analiz, sintez, abstraktsiya, umumlashtirish, aniqlashtirish, tasniflash, tizimlashtirish.
4. Tafakkurning mantiqiy shakllari – bu:
a) hukm, xulosa, tushuncha;
b) hukm, analiz, sintez;
v) taqqoslash, umumlashtirish, bilim;
g) xulosa, tasniflash, analogiya.
13-mavzu: Nutq

1. 
   Muloqotga tegishli jadvalni to‘ldiring.
   

№	Muloqot tomonlari	Ta’rif
1
2
3

2. 
   Atamalarga tarif bering.
   

Faol nutq-
Passiv nutq-
Tashqi nutq-
Monolog-
Dialog-
Ichki nutq-

3. 
   Yuqoridagi suratda muloqotning qanday vositasi keltirilgan?
   

4. 
   Kunlik muloqot jarayonida axborot almashish chog‘ida so‘zlar, nutqaiz muloqot , tovushlar va intonatsiyaning o‘rnini o‘sish ketma-ketligida yozing(foizi bilan)
   

№	Axborot uzatish vositasi(ketma-ketligi)	Foiz miqdori
1
2
3

5. 
   Nizoga oid jadvalga variantlarni kiriting
   

№	Nizo turlari
	Destruktiv nizo	Produktiv nizo
1
2
3
4

1. 
   nuqtai - nazarlarning bir-biriga mos kelmasligi sababli vujudga keladi
   
2. 
   muammoni kengroq qarshi olishga olib keladi
   
3. 
   optimal yechimning topilishiga yordam beradi
   
4. 
   shaxsga ko‘chirilmaydi
   
5. 
   munosabatlarning buzilishiga olib keladi
   
6. 
   ishtirokchilar soni ortib boradi
   
7. 
   qarama-qarshi tomonga nisbatan negativ baholar kuchayib boradi
   
8. 
   nizo jarayonidagi ob’ektning shaxsga ko‘chishi oson yuz beradi
   

6. 
   Quyidagi atamalarni uni ma’nosi bilan birlashtiring
   

№	Muloqot jarayonida bir-birini idrok etishning mexanizmlari					Mazmuni
1	identifikatsiya;			A		insonning suhbatdoshi tomonidan qanday idrok etilayotgani va tushunilayotganini anglashga intilishi
2	refleksiya;			B		insonning o‘zini xayolan suhbatdoshi o‘rniga qo‘yish orqali uning fikrlari va tasavvurlarini tushunishga intilishi
3	stereotipizatsiya			C		insoning o‘zini xayolan suhbatdoshi o‘rniga qo‘yish orqali uning kechinmalari va hissiyotlarini tushunishga intilishi
4	empatiya			D		insonning suhbatdoshini tushunishga intilishi yo‘lida muayyan shablondan foydalanishi
Javoblar:		1-	2-		3-		4-

7. 
   Jadvalni moslang.
   

№	Tushuncha	#	Mazmuni
1	Optik-kinetik tizim	A	kamida ikki kishing o‘zaro ta’sir jarayoni bo‘lib, bu ta’sir davomida axborot almashiniladi, munosabat o‘rnatiladi va rivojlantiriladi, tugatiladi yoki korrektsiyalanadi
2	Muloqot jarayonida bir-birini idrok etish mexanizmlari:	B	insonning suhbatdoshi tomonidan qanday idrok etilayotgani va tushunilayotganini anlashga intilishi
3	Kooperatsiyaga asoslangan o‘zaro ta’sir	C	insonning suhbatdoshini tushunishga intilishi yo‘lida muayyan shablonlardan foydalanishi
4	Vizual kontakt	D	kommunikativ jarayon ishtirokchilarining shaxsiy yoki guruhiy maqsadlarga erishish uchun o‘zaro kurash sharoitida bir-birga ta’sir ko‘rsatish
5	Proksemik tizim	E	insonning o‘zini xayolan suhbatdoshi o‘rniga qo‘yishi orqali uning fikrlari va tasavvurlarini tushunishga intilishi
6	Empatiya	F	ovoz vokalizatsiyasidan iborat bo‘lib, unga ovoz sifatlari, diapozoni
7	Paralingvistik tizim	J	insonning o‘zini xayolan suhbatdoshi o‘rniga qo‘yishi orqali uning kechinmalari va xissiyotlarini tushunishga ishtilishi
8	Identifikatsiya	H	kommunikativ jarayon ishtirokchilarining fazodagi joylashuvi va kommunikatsiya vaqti
9	Raqobatga asoslangan o‘zaro ta’sir	G	ko‘zlar orqali muloqot qilish
10	Stereotipizatsiya	K	kommunikativ jarayon ishtirokchilarining umumiy maqsad yo‘lida o‘z kuchlarini birlashtirish
11	Refleksiya	L	Identifikatsiya, Empatiya, Refleksiya, Stereotipizatsiya
12	Muloqot	M	imo-ishoralar(qo‘l motorikasi), mimika (yuz motorikasi), pantomimika (butun gavda motorikasi)
Javoblar: 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10- 11- 12-

8. 
   Anagrammani yeching
   

K

O

M

M

U

L

O

Q

V

N

M

P

T

I

N

U

M

A

F

F

E

O

E

U

O

A

N

F

I

A

K

O

O

T

K

T

R

T

N

N

E

I

K

Y

I

D

R

I

T

I

B

Q

O

T

D

K

A

I

N

A

T

V

O

V

A

O

L

O

I

A

T

S

O

I

S

A

M

M

L

G

A

M

P

T

D

I

N

J

E

S

T

I

M

I

K

I

E

S

L

A

P

A

R

A

L

I

N

G

V

M

R

I

O

G

T

R

A

L

K

I

T

S

I

I

S

Y

E

K

S

G

N

I

I

N

T

E

R

K

E

A

T

S

I

V

T

S

V

I

T

K

A

A

P

T

I

K

T

A

K

P

O

N

T

A

N

N

V

I

S

T

E

R

E

O

T

I

P

I

Z

I

Z

O

F

A

R

G

A

A

Y

I

S

T

A

A

I

T

I

Y

A

R

E

T

L

E

K

S

I

Y

L

.

1. Kommunikatsiya	13. Takt
2. Muloqot	14. Pantomimika
3. Affektiv	15. Ekstralingvistik
4. Koordinatsion	16. Interaktiv
5. Amotiv	17. Identifikatsiya
6. Verbal	18. Spontan (do’stlik)
7. Nutq	19. Nizo
8. Monolog	20. Perseptiv
9. Dialog	21. Stereotipizatsiya
10. Paralingvistik	22. Agrafiya
11. Jest	23. Refleksiya
12. Mimika	24. Til

10.