O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti magistratura bo‘limi

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI……....…………………. 72 

ILOVALAR  

 

 

---

11 

 

Kirish 

Dissertatsiya  mavzusining  asoslanishi  va  uning  dolzarbligi.  O’zbekiston 

Respublikasi mustaqilligi yillarida o’tmishda o’tgan tarixiy shaxslar nomini tiklash, 

o’zbek  milliy  davlatchilik  tarixiy  bosqichlarini  xolisona  va  obyektiv  o’rganish 

borasida  jahonshumul  ahamiyatga  molik  ishlar  amalga  oshirildi.Ayniqsa,  O’rta 

Osiyo,  Afg’oniston  va  Hindiston  tarixida  muhim  iz  qoldirgan  Zahiriddin 

Muhammad  Bobur  (1483-1530)  va  boburiylar  sulolasi  hukmronligi  davri  tarixi 

yuzlab tadqiqotlarga asos bo’ldi va bu yo’nalishda ilmiy izlanishlar hamon davom 

etmoqda.Ushbu  jihatlarni  o’rganishda  davom  etish  ma’naviy  barkamollik  asosi 

hisoblanadi.  O’zbekiston  Respublikasi  Birinchi  Prezidenti  I.A.Karimov: 

“Ma’naviyatini  tiklash  tug’ilib  o’sgan  yurtida  o’zini  boshqalardan  kam  sezmay, 

boshini baland ko’tarib yurishi uchun insonga albatta, tarixiy xotira kerak”

1

 – deb, 

ta’kidlagan edi. 

Boburiylar  tarixi,  “Boburnoma”  kabi  bebaho  ma’naviy  asar  hamon  xorij 

olimlari  diqqatini  o’ziga  tortib  turganligiga  e’tiborni  qaratar  ekan  I.A.Karimov, 

yapon olimi Koto Bobur asarlarini yapon tiliga tarjima qilib, “Do’stlik” ordeni bilan 

mukofotlangani,Qohira  universiteti  (Misr)professori,  turkolog  Magida  Maxluf 

xonim  “Boburnoma”ni arab tiliga tarjima qilganligiga alohida urg’u berib o’tgandi.

2

 

Qolaversa,  Zahiriddin Muhammad Bobur tavallud topgan Andijon shahrida 

1991 yildan buyon “Bobur izidan” xalqaro ilmiy ekspeditsiya va jamg’arma faoliyat 

ko’rsatib,  ushbu  ekspeditsiyani  tabiatshunos  olim,professor  Zokirjon  Mashrabov 

boshqarib  kelmoqda.  Ushbu  ekspeditsiyaning  sa’y-harakatlari  tufayli  Zahiriddin 

Muhammad Bobur va Boburiylar saltanati tarixiga oid boy  ma’lumotlar to’plandi, 

shuningdek, ilmiy jamg’armaning bibarxivi tashkil etildi. 

Boburiylar  diplomatsiyasida  tolerantlik  (bag’rikenglik),  diniy  tafovutlardan 

inson omilini ustun qo’yish, imkon qadar ziddiyatlarni tinchlik yo’li bilan hal etish, 

ajdodlar  an’ana  va  qadriyatlariga  sodiqlik,  davlat  yuksalishiga  xizmat  qilish 

                                                 

1

Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. – T.: Sharq; 1998. –B. 8.   

2

Karimov  I.A.  “O’rta  asrlar  Sharq  allomalari  va  mutafakkirlarining  tarixiy  merosi,  uning  zamonaviy  sivilizatsiya 

rivojidagi roli va ahamiyati” mavzusidagi xalqaro konferensiyadagi nutqi / Samarqand, 2014 yil, 14 may // Xalq so’zi, 

2014 yil. 15 may.  

---

12 

 

tendensiyalari yetakchilik qilgan. Ular tashqi siyosati tizimli asosda yuritilganligiga 

guvoh bo’lamiz. 

Prezidentimiz  Sh.M.Mirziyoyev:  “O’zbekiston  Respublikasi  mustaqillikka 

erishgan  dastlabki  kunlardan  boshlab  puxta  o’ylangan  tashqi  siyosatni  amalga 

oshirib kelmoqda.Uning zamirida o’zbek xalqining ko’p asrlik tarixi va madaniyati, 

an’ana  va  qadriyatlari,  ezgu  orzu-intilish  va  manfaatlari  mujassamdir”

3

  -  deb  fikr 

bildirganlarida  temuriy  va  boburiy  hukmdorlarning  davlatchilik  siyosatini  ham 

nazarda  tutganliklari  o’z-o’zidan  ayon.  Maskurmagistrlik  dissertatsiyasining 

dolzarbligi va o’rganilishi zarurati yuqoridagi asoslardan kelib chiqadi. Shuningdek, 

Boburiy hukmdorlarning XVI-XVIII asrlardagi diplomatiyasi yaxlit ilmiy tadqiqot 

sifatida istiqlol mafkurasi talablari asosida o’rganilmagani ham biz tanlagan mavzu 

dolzarbligidan dalolat berib turibdi.