O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat univеrsitеti

2.  PAROKANDA  ALLALAR  ham  o‘zbek  onalari  repertuarida  serob  bo‘lib, 
ayni  zamonda  nisbatan  faol  yaratilmoqda.  Ularning  muhim  xususiyati  –  yaxlit  va 
izchil  sujet  negizida  qurilmaganligidir.  Bunday  allalarda  har  bir  band  o‘zicha 
mustaqil,  tugal  motiv,  yo  mazmunga  ega.  Lekin  mustaqillik  boshqa  belgi,  xolos. 
Chunki mazmun mantiqan, baribir, bolaga qaratilganiligi tufayli bir necha bayt yoki 
band yagona bir ipga tizilgan bo‘ladi. Bunda 
vazn, qofiya, radif 
va 
naqarot 
singari 
badiiy-tasviriy 
hamda 
kompozitsion-struktural 
uzvlar 
kuchayadi. 
Allada 
parokandalikning  yuzaga  kelishida  uni  kuylayotgan  ona  kayfiyatidagi  beqarorlik, 
aniqrog‘i,  sarguzashtlari,  hayotiy  tashvishlaridagi  omad  va  omadsizliklari, 
o‘kinchlari, armonlari girdobiga nechog‘lik chuqur kira borishi, mutaasirligi asosiy 
rol o‘ynaydi. Bunday vaziyatlarda “...o‘z mulohazalariga kuchli g‘arq bo‘lib ketish 
oqibatida  ona  chaqalog‘ining  kelajak  taqdirini  va  hayotining  barcha  davrlarini 

---

38 
 
o‘ylay  boshlaydi.  Fikri  bola  atrofida  aylanadi-yu,  biroq  qo‘shiqqa  ozmi-ko‘pmi 
miqdorda  onalik  hislari  va  istaklarini  singdirayotganini  o‘zi  sezmay  qoladi” 
(A.Vetuxov).  Natijada,  onaning  o‘y-mulohazalari  ikki  yo‘nalishga  bo‘linadi:  ham 
bolani,  ham  o‘zini  o‘ylashga  moyillasha  boradi,  oqibatda  esa,  ona  o‘y-
mulohazalarida  parishonlik-tarqoqlik  yuzaga  kela  boshlaydi.  Biroq  onaning  o‘zi 
haqidagi  o‘y-mulohazalari  aslida  bolasi  atrofidagi  o‘y-mulohazalar  zamirida 
kechadi.  Bu  esa  alladagi  sirtdan  parokandaday  tuyulayotgan 
motiv
ga  bir  butunlik 
bag‘ishlab turadi.