O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

deb, tinimsiz mehnat qildik
) ishlatiladi. Bunday bog‘lovchilar ham 
vazifadosh 
bog‘lovchilar 
deb yuritiladi
.
16.3. Yuklama 
Yuklamalar mustaqil so‘zlarga yoki gapga qo‘shimcha ma’no berish uchun xizmat qiladigan 
yordamchi so‘zlardir. Yuklamalar so‘z o‘zgarish xususiyatiga ega bo‘lmagan yordamchi 
so‘zlardandir. Ular tuzilishiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: 1) so‘z yuklamalari: 
hatto, faqat, nahotki, axir, 
kabilar
;2)affiks yuklamalar:-
gina,-mi,-chi, -a (-ya) -ku, -yu, -u 
kabilar. 
Yuklamalar ma’nolariga ko‘ra quyidagi guruhlarni tashkil etadi:
1. So‘roq va taajjub yuklamalari:
-mi, -chi, -a, -ya. Bu yuklamalar so‘zlarga yoki 
gaplarga taalluqli bo‘lib, asosan gapni so‘roq gapga aylantiradi. Shuningdek, so‘zga yoki 
gapga quyidagicha qo‘shimcha ma’no bo‘yoqlar qo‘shadi: 
-mi yuklamasi
: 1) taajjub, hayrat, e’tiroz bilan birga so‘roq, ma’nosini anglatadi: 
Yopiray, shunday sovuq kuni ham suvga tushib bo‘ladimi? 
2) noaniqlik, gumon ma’nosini 
ifodalaydi: 
Bu kitobni Olimdami, Abrordami ko‘rgan edim, shekilli. 
-
chi yuklamasi
: 1) buyruq, do‘q, iltimos bildiradi. Bunda -chi ko‘pincha buyruq 
maylidagi fe’llar bilan birga keladi: 
qani yonimga yaqinlashib ko‘r-chi(do‘q)
; 
qani, 
qalamingni berib tur-chi
(iltimos); 
avval kitobni o‘qib ko‘ray-chi(xohish
); 2) shart 
maylidagi fe’llar bilan birga kelganda ham qistash, istak, iltimos kabi ma’nolarni 
bildiradi:
Tez yursang-chi 
(qistash), 
dadam uyda bo‘lsalar-chi 
(shubha, gumon), 
yaxshisi, 
sen biznikiga kelsang-chi 
(taklif). 
-a(-ya) yuklamasi
: 1) so‘roq va turli his-hayajon anglatadi: 
Ertaga darsga boramiz-a? 
(so‘roq).
Oh, naqadar so‘lim joylar-a! Qo‘ziqorin bo‘lsa ham, xuddi quyrqqa o‘xshaydi-
ya!