O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

71-mashq
. Ko’chiring. Metonimiya yo’li bilan ma’nosi ko’chgan so’zlarni topib, 
tagiga chizing, uning metaforadan farqini tushuntiring. 
1. «CHo’l kezding»,—debsiz,—muncha? Ne der eshitgan quloq? 
(Mirm.)
2. 
Sakkizda eding, o’n oltiga qadam qo’yding. 
(H. G’.)
3. Ulug’ qabrning ustida Hirot yig’ladi. 
(O.)
4. Zalning butun nigohi, butun e’tibori boshqa tomonga ko’chganini sezganda ham, 
...to’xtamay gapiraverdi. 
(A. CHakovskiy.)
5. Til bilan dil boshqa-boshqa bo’lmasin, Egri 
qo’llar bizni aldab yurmasin. 
(H. G’.)
6. Menga lazzat berar shashmaqom, yalla, To’ychi 
hofiz kuyi, CHaykovskiy, Bax. 
(U.)
7. Gospitalь shu tarafga yordamchi xo’jalik qilmoqchi. 
(S. Ahm.)
8. Sport maydoninig etagida esa katta hovuz bo’ladi. 
(H.G’.)
9. Qishloq 
uyg’onmoqda, har joy-har joyda mo’rilardan tutun chiqmoqda.
(L. SH.)
10. 
Olijanoblikni qutlar yer yuzi, Qurbonsiz bo’lmadi va lekin yarash... 
(Mirm.) 
72-mashq
. Gaplarni o’qib, ko’chma ma’noli so’zlarni aniqlang. Sinekdoxa yo’li 
bilan ma’nosi ko’chgan so’zli gaplarni ko’chiring; ma’nosi ko’chgan so’zning tagiga chizib, 
uning metonimiyadan farqini tushuntiring. 
1. Quvnoq tongning oltin bo’sag’asida Tongni kutar quvnoq ming-ming ko’z. 
(Mirm.)
2. — Qanaqa tashvishni aytyapsiz, oqsoqol? 
(H. N.)
3. Egizakni ko’p tug’ar qo’ylar, Ko’payadi 
suruvda tuyoq. 
(Mirm.)
4. Hoshim zo’r, Ergash polvon va boshqa qing’ir oyoqlarning ishlari 
Haydarbekka ayon. 
(N. S.)
5. — ... Qulingizdan qoladigan yolg’iz tirnoq bu. Ishqilib mendan 
keyin yetimligi bilinmasin!
(Y. Sulaymon.)
6. Qiyig’ing uchida sen ko’tarib kelgan to’rtta 
olma yeyman deb turgan sakkiz og’izga nima bo’ladi. 
(H.G’.)
7. Eshitgan quloq nima deydi? 
(H. 
G’.)
8. Uqubatli kunlarni Endi ko’rmasin boshlar. 
(Mirm.) 
9. Allo, hozir Toshkent bilan 
gaplashasiz, — dedi telefonistka.
(Yo. SH.)
10. Yo’li menga besh qo’ldek ravshan bo’ldi. 
(Yo.SH.) 
73- mashq.
O’qing. Ko’chma ma’noda qo’llangan so’zlarni toping. So’z ma’nosi qaysi 
yo’l bilan ko’chganligini izohlang. 

---

252 
1. Surxonboy zal etagida tik turib bolalarini uzundan-uzoq duo qildi. 
(I. R.)
2. 
Oyoqda og’ir etik Asfalьtda taraqlardi, Soldatlar etigidek Tumshug’i yaraqlardi. 
(Mirm.)
3. 
Bir oshnam «she’r» o’qib, chapak chalmasa, zalga o’shqiribdi — «talant» emish u... 
(Mirm.)
4. Sen o’zing go’zalsan, ey O’zbekiston, Bog’imiz husniga jahon boqmoqda. 
(Mirm.)
5. SHinelni yechmasdan frontdan to’g’ri Zavod quchog’iga otilding tetik. 
(SH.)
6. Igna 
zahrin mendan so’ramang, Tob berganman ne zahmatlarga. O’ttizga kirsam ham cho’chib 
turaman, Ko’zim tushsa oq xalatlarga. 
(E. V.)
7. «Akamdan bitta-yu bitta shu tirnoq qoldi», 
— dedi u. 
(Y. Sulaymon.)
8. Modomiki maslahatni mendan emas, mahalla qora ko’zlaridan 
so’ramoqchi ekansiz, so’rang, qani bular nima der ekanlar. 
(N. S.)
9. Oyga uchayotgan 
kosmonavt agar so’rasa ne kitob olishni, u dam — Navoiy-yu Pushkin, G’afuru Tagor Va 
olib uch derdim Tixonovni ham. 
(Mirm.)
10. Qizning mehrini, iltijosini sezgan saman ot 
buloq boshida bo’yin egib turib berdi. 
(H.G’.)