|
17. Gaz analizatorlarining montaji va sozlash ishlari
Rsja:
Gaz aralashmalari tarkibini analiz qilishning usul va
asboblari.
Gaz analizatorlarini montaj oldi tekshirish.
Gaz analizatorlarini montaj kilish.
Gaz analizatorlari tekshirilayapgan gaz aralashmasidagi biron bir komponent kontsentratsiyasini o`lchaydigan asbobdir. Ishlash printsipiga binoan gazlarning tarkibini analiz qiluvchi asboblar kuyidagi usullarga asoslangan:
Termokonduktometrik - bunda gaz aralashmasining issikdiko`tkazishi o`lchanayotgan gaz kontsentratsiyasiga bog’likligigaasoslangan;
Termomagnit - kislorodning paramagnit xususiyatiga, ya`niuning magnit maydopiga tortilishi qobiliyatiga asoslangan;
Absorbtsion - optik - gaz aralashmasining zichligi, sindirishkoeffitsienti va boshqa optik xossalari asosida ishlaydi;
Konduktometrik - o`lchanayotgan gazni yutuvchi eritmalarningelektr o`tkazuvchanligining o`zgarishiga asoslangan.
Gazoanalizatorlarni montaj qilganda gazni olish qurshshasini,tozalash apparatlarini, kuritish, shuningdek datchik va ikkilamchi asboblarni o`rnatish kabi ishlar kyalinadi. Agarda gaz aralashmasining xaroratidan kam va toza bo`lsa, u holad fil’tr va suv sovutgachi o`rnatilmaydi. CHangli gaz aralashmasi uchun keramik fil’trlar o`rnatilishi lozim. Gaz olish trubkasini texnologik ob`ektga gorizontalga nisbatan 15-30° burchak ostida o`rnatiladi. Gazoanalizator datchigi va asosiy komplektga kiruvchi apparatlari olish qurilmasiga yaqinroq kilib montaj qilinadi. Aializ uchun olinadigan gazlar diametri 8 mm bo`lgan po`lat va mis trubalar orqshsh datchikka ulanadi. Datchik o`rnatilgan joyning harorati 15-50°S atrofida va tebranish, ashaddiy bug’ va gazlar ta`siridan holi bo`lishi kerak. Gaz aralashmasini sovutish u-chun suv trubasi o`rnatilib, uning bosimi 0,06-0,3 MPa bo`lishi lozim.
Analsh qilinayapgan gaz tarkibida mexannk iflosliklar 0,001 g/m dan ortmasligi, hamda unda xlor, ishqor va kislotalarning bug’lari bo`lmasligi lozim.
[ontajdan oldin gazoanalizatorlarning barcha bloklarining texnik pasportga muvofikdi ko`rib chiqiladi. Gazoanalizator
iqsiz yaqinlashish imkoniyatini beruvchi shchitlarga o`rnatilib, edektr o`tkazishlari MKSH 2xO,75mm2 va KNR 4x1mm2 kabe.`lari O(shan amalga oshiriladi.
Montajdan so’ng butun gaz kommunikatsiyalar azot bosimi ostida germetiklikka tekshiriladi
64-rasmda gazoanalizatorlarni nazorat aralashmalari bilan tekshirish sxemasi berilgan. Bunda 1-rotamaetr; 2-aniq rostlash ventili; 3-tekshirilayotgan gazoanalizator; 4-qurituvchi filtr; 5-oynali o’tkazgich; 6-nazorat aralashmasining sig’imi.
d-kuchlanishli difmanometrik sath o’lchagichni tekshirish;
e,j-manometrik sath o’lchagichlarni tekshirish.
Mabodo gazoanalizator ko`rsatishi kimyoviy analiz natijasiga to`gri kelmasa, u holda asbobning yuqori ulchash chegarasi sozlanadi. Buning uchun asbobning ishchi kamerasi orqali azot o`tkazilib, shkalaning nul darajasi o`rnatiladi. SHundan so`ng ishchi kameraga o`lchanayotgan gaz komponentining (70±3)%ga mos keluvchi nazorat' aralashmasi yuborilib, ko`rsatgach shu belgiga keltiriladi. Sistema yana azot bilan to`ldirilib, ko`rsatgich shkalaning nul darajasiga to`g’rilanadi. Bu operatsiya asbob to`g’ri ko`rsatguncha bir nacha marotaba qaytarilishi mumkin. SHundan so`ng asbobning yukori o`lchash chegarasining 25, 50 va 100%ga mos keluvchi nazorat aralashmasi bilan tekshiriladi.
bdatda nazorat aralashmasi gazoanalizator bilan birga komplektlashadi. Mabodo nazorat aralashmalari bo`lmasa. u qolda laboratoriya sharoitida tayyorlanadi. Aralashma tayyorlashning bir necha usuli bor:
1. Gaz aralashmasini tayyorlashning xajmiy usuli. Buida tarkibima`lum bo`lgan gazlar atmosfera bosimiga yaqin sharoitdaaralashtirilali. Komponent qajmi ma`lum bo`lgan idishgao`tkazilib, so`ng aralashmaga gaboriladi. Komponent hajmi Ukochk>1Nshagi formula bilan xisoblanadi:
U=U Gkoch/100, Bu erda S,.OCH|-lozim bo`lgan gaz konientratsiyasi:
V - aralashma hajmi.
Mabodo aralashma hosil kilish uchun 100%li komponent bo`lmasa. uxolda SK(11| hisobi kuiidagicha bo`ladi:
G -V S /V
Umumiy xolla tayyorlangan gaz aralashmasadagi komponentnipg kontsentratsiyasi quyidagi formuladan top^chadi:
2. Gaz aralashmasini partsial bosimlar usuli bilan tayyorlash.Ballon komponent bilan ma`lum Rkom bosimgacha to`ldiriladi;
So`ngra ballonga komponent bo`lmagan gaz aralashmasi yuboriladi. Gaz aralashmasining bosimi quyidagi formula bilan hisoblanadi:
‘unda. Rkoch-toza komprnentni ballonga kiritilgandagi bosim;
Smm-aralashmadagi kerak bo`lgan komponent
kontsentratsiyasi.
Umumiy xolda aralashmadagi komponentning kontsentratsiyasi quyidagacha hisoblanadi:
Nch. e . . g S-m={RtSK1)Mliz+(Rar-R1az)S_.ag}/R,;r
erda. ekochgaG dastlabki gaz aralashmasidagi komponentning
kontsentratsiyasi; I—
aralashtiruvchi gazdagi komponent kontsentratsiyasi; gGsh1]- dastlabkn gaz bosimi; Rr- tayyorlangan gaz bosimi.
Aralashma tayerlash xatoligi asosan bosimni o`lchash hatoligiga bog’liq bo`lib, odatda anikdik sinfi yuqori bo`lgan manometrlardai foydalaniladi. 1. Kislorod va vodorod olish;
65- rasmda kislorod va vodorod olish qurilmasining sxemasi ko`rsatilgan. Bunda
65-rasm Kislorod yoki vodorodli gaz aralashmalarini tayyorlash sxemasi
ishkor (O yoki N) elektroliz qilinib, azot yoki havo oqimida O: va N: olinadi.
Nazorat savollari:
Gazlarning tarkibini analiz kiluvchi kapday usul vavsboblarni bilasiz'?
Gazoanalizatorning montaji uchun kanday me`yoriy xujjatlar
kerak?
Gazoanalizatorlar kanday sozlanadi?
Nazorat aralashmalari qavday tayyorlanali?
Gazoanalizator kommunikatsiyalarining germetikligi kandaysinaladi?
Do'stlaringiz bilan baham: |
