O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti

Mavzu № 17 Yongin va portlashning  sabablari, yong’inni o’chirish 

Ma’ruza rejasi 

 

1. Atmosfera elektr zaryadlari va ulardan   himoyalanish 

2..Statik elektr zaryadlaridan himoyalanish 

3.   Elektr qurilmalarda yonginni o‟chirish 

4.  Bino va inshootlarning yonginga chidamliligi va uni oshirish yo‟llari. 

5. O‟t o‟chiruvchi moddalar va ularning xususiyatlari. 

 

Tаyanch  so’z  vа  ibоrаlаr: 

оchiq  аlаngаlаrdаn  fоydаlаnish,  tеxnоlоgik 

jаrаyonlаrning  buzulishi,  mаtеriаllаrni  sаqlаsh  qоidаlаrigа  аmаl  qilmаslik,  yashin, 

mоmаqаldirоq,  so‟ndirilmаgаn  оhаk,  ishqаlаnuvchi  qismlаrni  pаydо  bo‟lishi, 

iоnizаtsiyalаsh, suyuq shishа, ko‟pik, inеrt gаzlаr. 

Yonginning  kelib chiqishining oldini olish tadbirlaridan eng  asosiysi, 

uning sabablarini puxta bilish va shunga mos   holda yongin xavfsizligi 

qoidalariga rioya qilishdan iboratdir. 

Yonginning  asosiy  sabablariga  quyidagilarni  misol  tariqasida  keltirishimiz 

mumkin:  taqiqlangan  joylarda    chekish,  ochiq  alangalardan  foydalanish;  yongin 

xavfsizligi  bo‟yicha  texnologik    jarayonlarini  buzish,  ularga    amal    qilmaslik; 

materiallarni  saqlash  qoidalariga  rioya  qilmaslik  (masalan,  so‟ndirilmagan  ohak  yoki 

xlorli  ohakga  suv    aralashsa,  harorat  800

0 

S  gacha  yetishi  mumkin);  statik    elektr 

zaryadlariga    qarshi  texnik  qurilmalardan  foydalanmaslik;  atmosferaning  kuchli 

---

 

 

zaryadlaridan himoyalovchi qurilmalardan foydalanmaslik (yashin  vaqtida 2V  dan  8 

mln  V  kuchlanish,  200000  A  tok    kuchi  miqdorida    elektr    zaryadlari  hosil  bo‟lishi 

mumkin);  ichki  yonuv    dvigatellarini  sinash  va  ulardan  foydalanish  qoidalariga  rioya 

qilmaslik;  elektr  jihozlari  va  qurilmalarini  noto‟g‟ri  o‟rnatish  yoki  ularni  zo‟riqtirish; 

isitish sistemalaridan noto‟g‟ri foydalanish; bug‟ qozonlari va issiqlik generatorlaridagi 

avtomatik    qurilmalarning  nosozligi  yoki  ularning  noto‟g‟ri  o‟rnatilishi;  ishlab  

chiqarish binolari havosi  tarkibidagi gaz, bug‟ va changlarni me‟yorlashtirilmaganligi 

va boshqa shu kabilar.