O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi andijon davlat universiteti

Ma`ruza mashg`ulotining  texnologik kartasi.  
Faoliyat 
bosqich-
lari  
 
Faoliyatining mazmuni 
O`qituvchi 
Talaba 
1-bosqich. 
mavzuga 
kirish 
 
(10 min) 
1.1. Ma`ruza mashg`ulotining rejasini e`lon 
qiladi va bu mavzu bir dars davomida 
o`rganilishini aytadi. (1-ilova) 
Tinglaydilar 
Mashg`ulot 
rejasini yozib 
oladilar 
1.2. Ma`ruzani boshlashdan oldin aqliy hujum 
uyushtiradi(2-ilova) 
Savollarga javob 
beradilar 

 
59
 
2 -bosqich. 
Asosiy 
bo`lim 
(60 min) 
2.1. 
   
2.1.Ma`ruzaning1-  savoli  bo`yicha 
tushuntiradi, 
Jarayon 
komp’yuter 
slaydlarini  namoyish  qilish  bilan  olib 
boriladi. (3-ilova) 
 
Tinglaydilar. 
konspekt  qilib 
boradilar. 
2.2. 
      
Ma`ruzaning    2-  savoli  bo`yicha 
ko`rgazmali ma`ruzani davom ettiradi. 
Tinglaydilar. 
konspekt  qilib 
boradilar. 
 
3-bosqich.  
 
Yakun-
lovchi 
 
(10 min) 
3.1. 
     
3.1.Mavzu bo`yicha yakunlovchi 
xulosalar qiladi.  
Savollar beradilar 
3.2. 
                  
Mavzu  maqsadiga  erishishdagi 
tinglovchilar  faoliyati  tahlil  qilinadi  va 
baholanadi. 
 
3.3. 
                  
Mavzu  bo`yicha  mustaqil  o`rganish 
uchun topshiriqlar beradi. 
Mustaqil o`rganish 
uchun 
topshiriqlarni 
yozib oladilar 
 
 
 
 
 
 
1-ilova  
REJA: 
 
1.«G`oya» va «Mafkura» tushunchalari, ularning mohiyati va mazmuni  
2.Inson va jamiyat hayotidagi g`oyalar, fikrlar xilma-xilligi.2-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3-ilova 
 
 
“Aqliy hujum ”savollari
  
 
Jamiyat  hayotining  globallashuvi  haqida  sizning 
fikringiz? 
Dunyoning mafkuraviy manzarasi haqida nima bilasiz? 
Nima  uchun  globallashuv  jarayonida  milliy  g`oyaga 
zaruriyat tug`iladi? 

 
60
Milliy g`oyani e`tiqodga aylansagina mukammallik kasb etadi. 
Milliy  g`oyasining  haqiqatan  ham  millat,  halq  miqyosidagi  g`oya  ekanligini 
ko`rsatuvchi  muhim  bir  mezon  bor:  bu  uning  har  bir  fuqaro  shaxsiy  e`tiqodga 
aylanganligidadir.  Bu  g`oyaning  ko`pchilik  fuqarolar  e`tiqodiga  aylanganigina 
uning  haqiqatan  ham  milliy  g`oya  ekanini  tasdiqlaydi.  Milliy  istiqlol  g`oyasi  va 
alohida  fuqaroning  g`oviy  e`tiqodi o`rtasidagi bog`liqlik shundaki, shaxs  e`tiqodi 
milliy  g`oya  negizida  shaklanadi  va  milliy  g`oya  o`z  navbatida  alohida  shaxslar 
e`tiqodidan quvvat oladi, shaxslar e`tiqodi sifatida mavjud bo`ladi. 
 
 
 
Mustaqil o`rganish uchun topshiriq 
Dunyoning mafkuraviy manzarasi haqida nima bilasiz? 
Nima uchun globallashuv jarayonida milliy g`oyaga zaruriyat tug`iladi? 
Amaliy mashg`ulotni  olib borish texnologiyasi 
Talabalar soni 19 ta 
O`kuv soati -2 soat 
Mashg`ulot shakli 
 Suhbat tarzidagi amaliy mashg`ulot
 
Ma`ruza rejasi   
Jamiyat taraqqiyotining g`oya, mafkuralar  
bilan o`zaro bog`liqligi 
 
o`quv mashg`ulotining 
maqsadi 
Milliy g`oya haqida nazariy bilimlarni 
kengaytirish 
 
Pedagogik vazifalar: 
o`quv faoliyati natijalari:  
 
1.«G`oya» 
va 
«Mafkura» 
tushunchalari, 
ularning 
mohiyati va mazmuni  
2.Inson  va  jamiyat  hayotidagi 
g`oyalar, fikrlar xilma-xilligi. 
    Talabalar: 
-
         
Milliy g`oya masalasiga ta`rif bera oladilar 
-
         
Milliy g`oya masalasi tushunchalari qiyosiy 
tahlilini bera oladilar. 
• 
O`qitish usullari-texnikasi 
• 
Ma`ruza, namoyish, blits-so`rov, aqliy hujum, 
suhbat 
• 
o`qitish vositalari 
• 
ma`ruza matni, komp’yuter texnologiyasi,  
• 
doska 
• 
o`qitish shakllari  
frontal, kollektiv ish 
• 
o`qitish sharoiti  
• 
komp’yuter, mul’timedia proektor (yoki proektor 
va LCD panel’) 

 
61
• 
Monitoring va baholash 
• 
 og`zaki savollar 
 
AMALIY MASHG`ULOTNING  TEXNOLOGIK XARITASI.  
 
Faoliyat 
bosqich-
lari  
 
Faoliyatning mazmuni 
O`qituvchi 
Talaba 
1-bosqich. 
mavzuga 
kirish 
 
(10 min) 
1.1. Amaliy mashg`ulotning rejasini e`lon 
qiladi (1-ilova) 
Tinglaydilar 
Mashg`ulot rejasini 
yozib oladilar 
1.2. Ma`ruzani boshlashdan oldin aqliy hujum 
uyushtiradi(2-ilova) 
Savollarga javob 
beradilar 
 
2 -
bosqich. 
Asosiy 
bo`lim 
(60 min) 
2.1. 
   
2.1.  Ma`ruzaning1-  4savoli  bo`yicha 
suhbat  tarzida  mashg`ulotni  tashkil 
qiladi 
 
Tinglaydilar. 
Munozarada 
ishtirok etadilar 
2.2. 
      
Ma`ruzaning    5-savoli  bo`yicha  savol 
javob o`tkazadi. 
Savollarga javob 
beradilar 
 
3-bosqich.  
 
Yakun-
lovchi 
 
(10 min) 
-
     
3.1.Mavzu bo`yicha yakunlovchi xulosalar 
qiladi. 
Savollar beradilar 
-
        
Mavzu maqsadiga erishishdagi 
tinglovchilar faoliyati tahlil qilinadi va 
baholanadi. 
Tinglaydilar 
 
 
1-ilova  
 
 
 
 
(a)  REJA 
1.«G`oya» 
va 
«Mafkura» 
tushunchalari, 
ularning mohiyati va mazmuni  
2.Inson  va  jamiyat  hayotidagi  g`oyalar,  fikrlar 
xilma-xilligi. 
3.Bunyodkor g`oyalar. 
4.Vayronkor  g`oya  va  mafkuralarning 
jamiyat hayotiga salbiy ta`siri. 

 
62
2-ilova 
 
 
3-MAVZU. Milliy g‘oya, ijtimoiy taraqqiyot va mafkuraviy jarayonlarning 
o‘zaro bog‘liqligi 
(ma`ruza – 2 soat, amaliy mashg`ulot -2 soat ) 
 
3.1.Ma`ruzani olib borish texnologiyasi 
Mashg`ulot shakli 
Mavzu bo`yicha ma`ruza 
Ma`ruza rejasi   
11.Bugungi jamiyat hayotining globallashuvi 
2.Globallashuv 
jarayonida 
milliy 
g`oyaga 
ehtiyojning ortib borishi 
3.  Mafkuraviy  jarayonning  globallashuvi  sharoitida 
g`oyaviy kurashning turli xil yo`llari va ko`rinishlari 
o`quv mashg`ulotining 
maqsadi 
Mamlakatimizdagi ibtidoiy va qadimgi davr 
haqida talabalarga ma`lumotlar berish 
Tayanch tushuncha va 
iboralar  
-  jamiyat hayotining globallashuvi; 
-  globallashuv  jarayonida  milliy  g`oyaga 
ehtiyoj va uning zarurligi; 
-  mafkuraviy 
jarayonlarning 
globallashuvi; 
-  uning turli xil yo`llari; 
-  buyuk davlatchilik shovinizmi; 
-  diniy ekstremizm va fundamentalizm; 
xalifalikni tiklash va terrorizm g`oyalarining 
zararli oqibatlari; 
Pedagogik vazifalar: 
o`quv faoliyati natijalari: 
- 
Globallashuv 
haqida 
talabalarga  ma`lumotlar 
beradi 
-
        
talabalar 
Globallashuv 
haqidagi 
ma`lumotga ega bo`ladilar; 
 
“Aqliy hujum ”savoli 
1 Diniy ekstremizm va fundamentalizm haqida tushuncha bering? 
Buyuk davlatchilik shovinizmi nima? 
 

 
63
• 
o`qitish vositalari 
• 
ma`ruza matni, komp’yuter, komp’yuter slaydlari, 
doska 
• 
o`qitish usullari  
ma`ruza, tushuntirish, instruktsiya berish, 
namoyish, blits-so`rov,  
• 
o`qitish shakllari  
frontal, kollektiv ish 
• 
o`qitish sharoiti  
• 
komp’yuter, mul’timedia proektor  
• 
(yoki proektor va LCD panel’) 
 
Ma`ruzani olib borish texnologiyasi 
Ma`ruzaning texnologik kartasi  
 
Ish 
bosqich-
lari 
 
o`qituvchi faoliyatining mazmuni 
Tinglovchi faoliyatining 
mazmuni 
 
1-
bosqich. 
 
Mavzuga  
kirish  
 
(10 
min) 
1.1.
            
o`quv  mashg`uloti  mavzusi, 
maqsadi va o`quv faoliyati natijalarini 
aytadi. 
Mavzu nomini yozib 
oladilar 
1.2. Blits-so`rov usulida mavzu 
bo`yicha ma`lum bo`lgan 
tushunchalarni  sanab berishni 
so`raydi. (1-ilova) 
Tushunchalarni sanab 
beradilar 
 
2 -
bosqich 
 
Asosiy 
bo`lim 
 
(60 
min) 
2.1.
            
Mavzu  rejasi  va  tayanch 
tushunchalar  bilan  tanishtiradi.(2-
ilova) 
Mavzu rejasini yozib 
oladilar. 
Tinglaydilar. 
2.2.
         
Ma`ruza 
rejasining 
1-2 
punktlari  bo`yicha  tushuntiradi,  xar 
bir  punkt  nihoyasida  umumlashtirib 
boradi. 
Jarayon 
komp’yuter 
slaydlarini  namoyish  qilish  bilan  olib 
boriladi. (3-ilova) 
 
Tinglaydilar ,konspekt  
qilib boradilar. 
2.3.
         
Tayanch  iboralarga  qaytiladi. 
Tinglovchilar  ishtirokida  ular  yana 
bir  bor  takrorlanadi.  Mavzuga  oid 
bo`lmagan  iboralar  olib  tashlanib, 
kerakli 
tushuncha 
va 
iboralar 
qo`shiladi. 
Har bir tayanch 
tushuncha va iboralarni 
muhokama qiladilar.  
Barcha axborotni 
tizimlashtiradilar. 
Konspekt qiladilar. 

 
64
 
3-
bosqich.  
 
Yakun-
lovchi 
 
(10 
min) 
3.1.
               
Mavzu  bo`yicha  yakunlovchi 
xulosalar  qiladi.  Mavzu  bo`yicha 
olingan  bilimlarni  qaerda  ishlatish 
mumkinligini ma`lum qiladi. 
Savollar  
beradilar 
3.2.
   
  Mavzu  maqsadiga  erishishdagi 
tinglovchilar  faoliyati  tahlil  qilinadi 
va baholanadi. 
 
3.3.
   
3.3.    Mavzu  bo`yicha  mustaqil 
o`rganish 
uchun 
topshiriqlar 
beradi. 
Mustaqil o`rganish uchun 
topshiriqlarni yozib 
oladilar. 
3.4.
               
Mavzu  bo`yicha  bilimlarni 
chuqurlashtirish  uchun  adabiyotlar 
ro`yxatini beradi. 
Yozadilar 
3.5.
   
Keyingi 
mazvu 
bo`yicha 
tayyorlanib  kelish  uchun  savollar 
beradi 
(tayanch 
ibora 
va 
tushunchalar) 
Yozadilar 
 
1-ilova 
 
Bilimlarni jonlantirish uchun savollar 
Jamiyat hayotining globallashuvi haqida sizning fikringiz? 
Dunyoning mafkuraviy manzarasi haqida nima bilasiz? 
Nima  uchun  globallashuv  jarayonida  milliy  g`oyaga  zaruriyat 
tug`iladi? 
 
 
2-ilova 
 
 
 
 
 
 
3-мавзу
:   Globallashuv sharoitida milliy g`oyaga  
ehtiyojning ortishi 
Reja: 
1.Bugungi jamiyat hayotining globallashuvi 
2.Globallashuv  jarayonida  milliy  g`oyaga  ehtiyojning  ortib 
borishi 
3.  Mafkuraviy  jarayonning  globallashuvi  sharoitida  g`oyaviy 
kurashning turli xil yo`llari va ko`rinishlari 

 
65
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3-ilova 
Ma`ruzaning mazmuni bo`yicha ko`rgazmali slaydlari 
 
 
 
 
 
Amaliy mashg`ulot ta`lim texnologiyasi 
Mavzu 
O`lkani o`rganishda rus sharqshunoslarining roli. 
Talabalar soni: 15-30 
Vaqt – 2 soat 
O`quv mashg`ulotining shakli 
Munozara amaliy mashg`uloti 
Inson ongiga yo`l topayotgan, kirib borayotgan g`oyalar ham mana shu 
e`tiqod chig`irig`idan  o`tkaziladi.  e`tiqodga  mos  kelmaydigan g`oyalar 
rad etiladi.  
Milliy g`oyani e`tiqodga aylansagina mukammallik kasb etadi. milliy istiqlol 
g`oyasining haqiqatan ham millat, halq miqyosidagi g`oya ekanligini ko`rsatuvchi 
muhim bir mezon bor: bu uning har bir fuqaro shaxsiy e`tiqodga aylanganligidadir. 
Bu g`oyaning ko`pchilik fuqarolar e`tiqodiga aylanganigina uning haqiqatan ham 
milliy g`oya ekanini tasdiqlaydi. Milliy istiqlol g`oyasi va alohida fuqaroning g`oviy 
e`tiqodi o`rtasidagi bog`liqlik shundaki, shaxs e`tiqodi milliy g`oya negizida 
shaklanadi va milliy g`oya o`z navbatida alohida shaxslar e`tiqodidan quvvat oladi, 
shaxslar e`tiqodi sifatida mavjud bo`ladi. 
Tayanch iboralar 
-   jamiyat hayotining globallashuvi; 
-  globallashuv  jarayonida  milliy  g`oyaga  ehtiyoj  va  uning 
zarurligi; 
-  mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi; 
-  uning turli xil yo`llari; 
-  buyuk davlatchilik shovinizmi; 
-  diniy ekstremizm va fundamentalizm; 
xalifalikni tiklash va terrorizm g`oyalarining zararli oqibatlari 

 
66
Amaliy mashg`ulotda muhokama 
qilish uchun savollar 
1.Bugungi jamiyat hayotining globallashuvi 
2.Globallashuv  jarayonida  milliy  g`oyaga 
ehtiyojning ortib borishi 
3.  Mafkuraviy  jarayonning  globallashuvi  sharoitida 
g`oyaviy  kurashning  turli  xil  yo`llari  va 
ko`rinishlari 
 
O`quv  mashg`ulotining  maqsadi:  mavzu  bo`yicha  bilimlarni  kengaytirish  va 
chuqurlashtirish 
Pedagogik vazifalar: 
o 
Globallashuv haqida 
talabalarga kengroq 
ma`lumotlar berish    
O`quv faoliyatining natijalari: 
Talaba bajarishi lozim: 
•  jamiyat hayotining globallashuvi; 
•  globallashuv  jarayonida  milliy  g`oyaga 
ehtiyoj va uning zarurligi; 
•  mafkuraviy 
jarayonlarning 
globallashuvi; 
•   
O`qitish usullari 
Hamkorlikda  o`qitish,  munozora,  texnika:  «koop-
koop», taqdimot,  blits-so`rov, «Davra suhbati». 
O`qitish vositalari 
O`quv qo`llanmalar, markerlar, skotch, A32 bichimdagi 
qog`oz varog`lari. 
O`qitish shakllari 
Individual, frontal, guruhlar/juftliklarda ishlash. 
O`qitish sharoitlari 
Texnik  ta`minlangan,  guruhlarda  ishlash  uchun 
mo`ljallangan auditoriya 
Monitoring  va baholash 
Og`zaki nazorat: savol-javob. 
Yozma nazorat: esse 
 
 
 
 
 
Amaliy mashg`ulotning  texnologik kartasi  
Bosqichlar,  
vaqt 
Faoliyat 
O`qituvchi 
Talabalar 
1-bosqich. 
O`quv mashg`ulotiga 
kirish 
(5 min.) 
1.1. 
O`quv 
mashg`ulotining 
mavzusi 
maqsadi,  rejalashtirilgan  natijasi  va  uni 
o`tkazish rejasini aytadi. 
 Diqqat 
bilan 
tinglaydilar va  yozib 
oladilar 

 
67
 
2-bosqich. 
Bilimlarni 
faollashtirish 
(10 min.) 
2.1.  Mavzu bo`yicha asosiy tushunchalarga 
tarif berishni taklif qiladi va shu asosida  blits-
so`rov o`tkazadi (1-ilova) 
2.2.  Ish  guruhlarda/juftliklarda  o`quv 
vazifalari  bajarilgandan  so`ng  “Davra  suhbati” 
sifatida  davom  ettirilishini  e`lon  qiladi.  “Davra 
suhbati”  qoidalari  bilan  tanishtiradi  (2-ilova). 
Guruhlarda ishlash qoidalarini eslatadi. 
 Ilmiy 
tushunchlarga  tarif 
beradilar. 
  
 Tinglaydilar, 
savollar beradilar. 
 
3-bosqich. 
Guruhlarda/juftliklarda 
ishlash  
 (10 min.) 
3.1. 
Talabalarni 
guruhlarga/juftliklarga 
ajratadi.    Davra  suhbatida  muhokama  qilish 
uchun  savollar  va  vazifalarni  tarqatadi  va 
guruhlar/juftliklarga 
taqsimlaydi 
(3-ilova). 
Vazifani  bajarishda  qo`shimcha  materiallardan 
foydalanish  mumkin  emasligini  tushuntiradi. 
Natijalarni  baholash  varog`larini  tarqatadi  (4-
ilova). 
3.2.  Guruhlarda  ish  boshlanganligini  e`lon 
qiladi, maslahatlar beradi. 
 O`quv  vazifasi, 
yo`riqnoma 
va 
natijalar  kartochkasi 
bilan tanishadilar  
 Vazifani 
bajaradilar,  taqdimot 
varog`larini 
rasmiylashtiradilar. 
4-bosqich. 
“Davra suhbati” 
muhokamasi 
(50 min.) 
4.1. 
Guruhlarda 
bajarilgan 
ishning 
natijalarini  muhokamasi  va  baholanishini 
tashkil etadi. 
Vazifalarni  bajarish  jarayonida  qilingan 
xulosalar,  umumlashtirishlarga  alohida  e`tibor 
qaratadi. 
Guruhlar  etakchilari 
jamoaviy 
ishlab 
chiqilgan 
fikrni 
bayon qiladilar. 
Ishtirokchilar 
qo`shimcha  
qiladilar, 
savollar 
beradilar. 
5-bosqich. 
Yakuniy 
(5 min.) 
5.1.Ishga yakun yasaydi, baholar qo`yadi.  
5.2.  Mustaqil  ish  uchun  vazifa  beradi         
(5-ilova)  
 Tinglaydilar, 
vazifani 
yozib 
oladilar. 
 
1-ilova  
Blits-so`rov savollari: 
Jamiyat hayotining globallashuvi haqida sizning fikringiz? 
Dunyoning mafkuraviy manzarasi haqida nima bilasiz? 
 
2-ilova    
“Davra suhbati” munozarasini o`tkazish bo`yicha yo`riqnoma 

 
68
1.
 
So`zga chiqqanlarni diqqat bilan, bo`lmasdan tinglang. 
2.
 
Ma`ruzachining fikriga qo`shilmasang, o`z fikringni bildirishga ruxsat so`ra. 
3.
 
Ma`ruzachining  fikriga  qo`shilsang,  ko`rib  chiqilayotgan  masala  bo`yicha 
qo`shimcha fikrlar bildir. 
 
3-ilova   
“Davra suhbatida” muhokama qilish uchun savollar:  
Nima uchun globallashuv jarayonida milliy g`oyaga zaruriyat tug`iladi? 
Diniy ekstremizm va fundamentalizm haqida tushuncha bering? 
.4-ilova    
Natijalarni baholash varog`i 
 
Individual baho esse bahosi (1 ball) va guruh ishi bahosini (2 ball) yig`indisiga teng (2 
balla). Maksimal baho – 3 ball: 2,2 -3 bala – «a`lo»; 1,2 - 2 ball – «yaxshi»; 0,5 – 1,1 – 
«qoniqarli»; 0-0,5 ballov – «qoniqarsiz». 
Savol va 
guruh 
raqami 
Javob 
 
 
(1 ball) 
Boshqalarga 
savol 
 
 
(0,2 ball) 
Qo`shimcha 
kiritish 
 
 
(0,2 ball) 
Ko`rgazma 
(sxema, 
jadvallar 
va h.k.) 
 
( 0,6 ball) 
Jami 
 
 
 
(2 ball) 
1 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
n 
 
 
 
 
 
5-ilova  
Mustaqil ishlash uchun vazifalar 
Xalifalik haqida sizning tushunchangiz? 
Terrorizm nima? 
 
4- Mavzu. 
G‘oyaviy tahdidlarning yo‘nalishlari 
Статья II. 
.
 
 
(Ma`ruza – 2 soat, amaliy mashg`ulot – 2soat ) 

 
69
 
4.1.Ma`ruzani olib borish texnologiyasi 
Talabalar  soni: 30-38ta  
Vaqti:  2 soat. 
O`quv mashg`ulotining  
shakli  
baxs-munozara  ma`ruzasi 
Ma`ruza rejasi   
«Mafkuraviy immunitet»  tushunchasi: 
-  «Xavfsizlik»  (Mafkuraviy),  (Barqarorlik) 
tushunchasi 
-  «Mafkuraviy 
tahdid» 
tushunchasi, 
«Mafkuraviy xavfsizlik». 
 
O`quv mashg`ulotining 
maqsadi 
Mafkuraviy immunitet haqida ma`lumot berish 
Pedagogik vazifalar: 
O`quv faoliyati natijalari: 
Mafkuraviy  immunitet  haqida 
ma`lumot etkaziladi 
Talabalar  Mafkuraviy  immunitet  haqida  ma`lumotlar 
oladilar 
O`qitish usullari va 
texnika