O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

 
“АҚ  ЛИЙ Ҳ  УЖУМ” 
усули
 
 
 

---

157 
 
      1.  Ta'lim  oluvchilarning  boshlanqich  bilimlarini  aniqlash  maqsad  o`ilib  qo`yilganda,  bu  usul 
darsning mavzuga kirish qismida amalga oshiriladi; 
      2. Mavzuni takrorlash yoki bir mavzuni kеyingi mavzu bilan boqlash maqsad o`ilib qo`yilganda 
— yangi mavzuga o`tish qismida amalga oshiriladi; 
      3.  O`tilgan  mavzuni  mustaqkamlash  maqsad  o`ilib  qo`yilganda  —mavzudan  so`ng,  darsning 
mustaqkamlash qismida amalga oshiriladi; 
“Aqliy qujum” usulini qo`llashdagi asosiy qoidalar: 
1.Bildirilgan fikr — g`oyalar muhokama qilinmaydi va bahol  anmaydi. 
2. Bildirilgan har  qanday fikr — qoyalar, ular qatto to`qri bo`lmasa ham inobatga olinadi. 
3. Unda har bir ta'lim oluvchi qatnashishi shart. 
“Aqliy qujum” usuli quyidagi bosqichlardan iborat: 
1. Ta'lim oluvchilarga savol tashlanadi va ularga shu savol bo`yicha o`z javoblarini (fikr, qoya va 
muloha za) bildirish so`raladi; 
2. Ta'lim oluvchilar savol bo`yicha o`z fikr — mulohazalarini bildirishadi; 
3. Ta'lim oluvchilarning  fikr  —  qoyalari (magnitofonga, vidеotasmaga, rangli qog`ozlarga  yoki 
doskaga) to`planadi; 
4. Fikr — g`oyalar ma'lum bеlgilar bo`yicha guruh lanadi; 
5. Yuqorida qo`yilgan savolga aniq va to`qri javob tanlab olinadi. 
“Aqliy qujum” usulining afzalliklari: 
—  natijalar  bahol    anmasligi  ta'lim  oluvchilarda  turli  fikr  —g`oyalarning  shakllanishiga  olib 
kеladi; 
— unda ta'lim oluvchilarning barchasi ishtirok etadi; 
— fikr — qoyalar vizuallashtirilib boriladi; 
— ta'lim oluvchilarning boshlanqich bilimlarini tеkshirib ko`rish imkoniyati mavjud; 
— ta'lim oluvchilarda mavzuga qiziqish uyg`otadi. 
“Aqliy qujum” usulining kamchiliklari:  
— ta'lim bеruvchi tomonidan savolni to`qri qo`ya olmaslik; 
— ta'lim bеruvchidan yuqori darajada eshitish qobiliyatining talab etilishi (J.O.Tolipova Toshkеnt 
2005 y) 
 
 
 
 
 
 
      “Kichik guruhlarda ishlash” usuli — bu ta'lim oluvchilarni faollashtirish maqsadida ularni kichik 
guruh larga ajratgan qolda O`quv matеrialini o`rganish yoki bеrilgan topshiriqni bajarishga qaratilgan 
darsdagi ijodiy ish. 
     “Kichik guruhlarda ishlash” usuli qo`llanilganda ta'lim bеruvchi boshqa intеrfaol mеtodlarga har 
aganda  vaqtni  tеjash  imkoniyatiga  ega  bo`ladi.  Chunki  ta'lim  bеruvchi  bir  vaqtning  o`zida  barcha 
ta'lim oluvchilarni mavzuga jalb eta  va baholay oladi. Quyida “Kichik guruh larda ishlash” usulining 
tuzilmasi kеltirilgan. 
     “Kichik guruhlarda ishlash” usuli quyidagi bosqichlardan iborat: 
1. Kichik guruhlar bеlgilanadi. Ta'lim oluvchilar guruh larga 3—6 kishidan bo`linishlari mumkin. 
2. Kichik guruhlar topshiriqni bajarishga kirishadilar. 
3.Ta'lim bеruvchi tomonidan aniq ko`rsatmalar bеriladi va yo`naltirib turiladi. 
4. Kichik guruhlar taqdimot o`iladilar. 
5. Bajarilgan topshiriqlar muhokama va tahlil o`ilinadi. 
6. Kichik guruh lar baholanadi. 
“Kichik guruhlarda ishlash usulining afzalligi: 
— O`qit ish mazmunini yaxshi o`zlashtirishga olib kеladi; 
— muloqotga kirishish ko`nikmasining takomillashishiga olib kеladi; 
— vaqtni tеjash imkoniyati mavjud;