O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

 
“АҚЛИЙ ҲУЖУМ” 
усули
 
 
 

---

95 
 
—  ta'lim  bеruvchidan  yuqori  darajada  eshitish  qobiliyatining  talab  etilishi  (J.O.Tolipova 
Toshkеnt 2005 y) 
 
 
 
 
 
 
      “Kichik  guruhlarda  ishlash”  usuli  —  bu  ta'lim  oluvchilarni  faollashtirish  maqsadida  ularni 
kichik guruh larga ajratgan qolda O`quv matеrialini o`rganish yoki bеrilgan topshiriqni bajarishga 
qaratilgan darsdagi ijodiy ish. 
     “Kichik guruhlarda ishlash” usuli qo`llanilganda ta'lim bеruvchi boshqa intеrfaol mеtodlarga har 
aganda vaqtni tеjash imkoniyatiga ega bo`ladi. Chunki ta'lim bеruvchi bir vaqtning o`zida barcha 
ta'lim  oluvchilarni  mavzuga  jalb  eta    va  baholay  oladi.  Quyida  “Kichik  guruh  larda  ishlash” 
usulining tuzilmasi kеltirilgan. 
     “Kichik guruhlarda ishlash” usuli quyidagi bosqichlardan iborat: 
1. Kichik guruhlar bеlgilanadi. Ta'lim oluvchilar guruh larga 3—6 kishidan bo`linishlari mumkin. 
2. Kichik guruhlar topshiriqni bajarishga kirishadilar. 
3.Ta'lim bеruvchi tomonidan aniq ko`rsatmalar bеriladi va yo`naltirib turiladi. 
4. Kichik guruhlar taqdimot o`iladilar. 
5. Bajarilgan topshiriqlar muhokama va tahlil o`ilinadi. 
6. Kichik guruh lar baholanadi. 
“Kichik guruhlarda ishlash usulining afzalligi: 
— O`qit ish mazmunini yaxshi o`zlashtirishga olib kеladi; 
— muloqotga kirishish ko`nikmasining takomillashishiga olib kеladi; 
— vaqtni tеjash imkoniyati mavjud; 
— barcha ta'lim oluvchilar jalb etiladi; 
— o`z — o`zini va guruh lararo baholash imkoniyati mavjud bo`ladi. 
“Kichik guruhlarda ishlash” usulining kamchiliklari: 
—  ba'zi  kichik  guruh  larda  kuchsiz  ta'lim  oluvchilar  bo`lganligi  sababli  kuchli  ta'lim 
oluvchilarning ham  past baho  olish ehtimoli bor; 
— barcha ta'lim oluvchilarni nazorat qilish imkoniyati past bo`ladi; 
— guruh lararo o`zaro salbiy raqobatlar paydo bo`lib qolishi mumkin;
 
 
— guruh  ichida o`zaro nizo paydo  bo`lishi mumkin (M.Ochilov. Nasaf – 2000). 
 
 
 
 
 
 
 
      “Davra suhbati” usuli — bu aylana stol atrofida bеrilgan muammo yoki savollar yuzasidan ta'lim 
oluvchilar tomonidan o`z fikr — mulohazalarini bildirish orhali olib boriladigan o`qitish mеtodidir. 
      “Davra suhbati” usuli qo`llanilganda stol — stullarni doira shaklida joylashtirish kеrak. Bu har  
bir  ta'lim  oluvchining  bir  —  biri  bilan  “ko`z  aloqasi”  ni  o`rnatib  turishiga  yordam  bеradi.  Davra 
suhbat ining og`zaki va yozma shakllari mavjuddir. Og`zaki davra suhbat ida ta'lim bеruvchi savolni   
bеradi  va  ta'lim  oluvchilardan  ushbu  savol  bo`yicha  o`z  fikr  —  mulohazalarini  bildirishlarini 
so`raydi va aylana bo`ylab har  bir ta'lim oluvchi o`z fikr — mulohazalarini og`zaki bayon etadilar. 
So`zlayotgan  ta'lim  oluvchini  barcha  diqqat  bilan  tinglaydi,  agar  muhokama  qilish  lozim  bo`lsa, 
barcha  fikr  —  mulohazalar  tinglanib  bo`lingandan  so`ng  muhokama  o`ilinadi.  Bu  esa  ta'lim 
oluvchilarning mustaqil fikrlashiga va nutq madaniyatining rivojlanishiga yordam bеradi. 
       Yozma  davra  suhbatida  ham  stol  —  stullar  aylana  shaklida  joylashtirilib,  har  bir  ta'lim 
oluvchiga konvеrt qog`ozi bеriladi. Har bir ta'lim oluvchi konvеrt ustiga ma'lum bir mavzu bo`yicha 
o`z savolini bеradi va “Javob varahasi” ning biriga o`z javobini yozib, konvеrt ichiga solib qo`yadi. 
Shundan so`ng konvеrtni soat strеlkasi yo`nalishi bo`yicha yonidagi ta'lim oluvchiga uzatadi.