O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti jismoniy madaniyat fakul’teti

1.6. Nogironlar sporti 

Jahonning  turli  mamlakatlarida  nogironlikning  turiga  qarab  shifokorlar 

tomonidan  jismoniy  mashqlar  vositalari  orqali  ularni  davolash  usullari  keng 

qo‘llanilmoqda.  Ayniqsa,  qo‘li  yoki  oyoqlari  yo‘q  nogironlar  trenajyorlarda  turli 

mashqlarni  bajarib,  sportning  u  yoki  bu  turi  bilan  (hatto  avtomotosport  bilan) 

shug‘ullanishga  kirishdilar.  Futbol  bo‘yicha  musobaqalar  tashkil  qilish  qiziqarli  va 

e’tiborli bo‘lib o‘tmoqda. 

Evropa  mamlakatlarida  futbol,  engil  atletika,  qo‘l  bilan  bajariladigan  xilma-xil 

mashqlar  (tosh,  gir  ko‘tarish,  osilish,  bilak  kuchini  sinash  va  hokazo)  bo‘yicha 

birinchilik  musobaqalari  tastlkil  etilmoqda.  Musobaqalarning  mazmun  va  qoidalari 

birmuncha ixchamlashtirilmoqda. 

---

 

42 

Bunday’  tadbirlar  O‘zbekistonda  ham  ancha  vaqtlardan  buyon  rivoj  topib 

kelmoqda.  O‘zbekiston  Respublikasining  «Jismoniy  tarbiya  to‘g‘risida»gi  qonun  va 

boshqa bir qator qaroilar, nizomlar asosida nogironlar sporti bo‘yicha federatsiyalar 

ham tuzilgan. 

1997—2001-yillarda  O‘zbekistonning  «Matonat»  futbol  jamoasi  bir  necha  bor 

xalqaro  turnirlar,  o‘rtoqlik  uchrashuvlari  va  MDH  (SNG)  birinchiliklarida  sovrinli 

o‘rinlarni egallab olmoqda. 

 

Bu sohada ham ma’lum darajada muammolar paydo bo‘lmoqda. Ayniqsa, kichik 

va  o‘lta  yoshdagi  nogiron  bolalarni  jismoniy  tarbiya  va  sportga  jalb  etish,  ular 

shug‘ullanish  mumkin  bo‘lgan  sport  turlari  bo‘yicha  mashg‘ulotlarni  tashkil  etish, 

shart-sharoitlar yaratish, murabbiylar bilan ta’minlashda mavjud bo‘lgan sportklublar 

katta  qiyinchiliklaiga  duch  kelmoqda.  Kasalliklar  va  nogironlikning  turlariga  qarab 

jismoniy  mashqlar  mazmun  va  sport  turlarining  mazmuni  hamda  qoidalari  to‘la 

ishlab chiqilmagan. 

Nogironlarni  jismoniy  jihatdan  tarbiyalash  va  ularni  ma’naviy  jihatdan 

ruhlantirishda  sport  klublarning  sohaviy  turlarini  ko‘paytirish,  homiylik  ishlarini 

kuchaytirish lozim bo‘ladi. 

«Sport»  gazetasining  1991-yil  yanvar  sonida  e’lon  qilingan  maqola  ana  shu 

jihatlarni  ifodalaganligi  bilan  tarixiy  ahamiyatga  egadir.  Unda  mamlakatimizda 

nogironlar  futboliga  bo‘lgan  munosabat  haqida  gap  boradi.  Jumladan,  sportning  bu 

turini  mamlakatimizda  rivojlantirishga  munosib  hissa  qo‘shayotgan  toshkentlik 

tashabbuskorlar  haqida  iliq  so‘zlar  aytilgan.  Toshkentning  «Matonat»  komandasi 

tashkil etilgan Mehr-shafqat kubogi o‘yinlaridan keyingi o‘yinlar bayon qilingan. 

Kubok  o‘yinlari  o‘tayotgan  paytda  «Nogironlar  uchun  futbol»  xalqaro 

dasturining  direktori  amerikalik  Bill  Berri  Sietlda  o‘tkazilgan  “Jahon  kubogi-90” 

musobaqalarining  tashkiliy  qo‘mitasi  a’zolari  bilan  birga  yurtimizga  tashrif 

buyurishgandi. Ular shu yil oktyabr oyida jahon chempionatini Toshkentda o‘tkazish 

imkoniyatlarini o‘rganib chiqdilar.  

 

 

---

 

43