O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti

Tibbiyotda qo’llanilishi va kimyoviy tarkibi. Ma’lumki zira 250 dan ortiq ovqatga ishlatiladi. Undan tashqari kolbasa, qazi tayyorlashda, go’sht va baliqlarni konservalashda, sabzovotlarni tuzlashda, halq tabobatida esa peshob haydovchi vositasida ko’llaniladi. Abu Ali ibn Sino zira urug’ini qora taloq saratonida uning damlamasini qon to’xtatuvchi vositasi sifatida qo’llagan. So’nggi paytlarda zira oziq-ovqat sanoatida, kulinariyada ishlatilmokda. Shu bois undan tejamli foydalanib zira ekinzorlarini muhofaza qilish choralarini ko’rish zarur.


AChChIQ SUV QALAMPIRI - GORETS PEREChNЫY (VODYaNOY PERETS)
PERSICARIA HYDROPIPER (L.) SPACH.


O’simlikning tarqalishi. Bu o’simlik faqat tog’li hududlarda va ariq bo’ylarida o’sadi.
Xom ashyosini tayyorlash va uning sifati.O’simlik er ustki qismini gullash davrida tuproq ustidan 20 sm balandlikda pichoq yoki o’roq bilan kesib olinadi. Yigilgan xom ashyo tezda quritilishi kerak. Buning uchun uni quritgich apparatda 40-50 ^oS haroratda quritiladi. Olingan massa 20-22 % ni tashkil etadi.
Tibbiyotda qo’llanilishi va kimyoviy tarkibi.Achchiq suv qalampiri preparati hayz davrida bachadondan qon ketganda, hamda siydik qopidan, oshqozondan ichki qon ketganda qo’llaniladi.
Achchiq suv qalampiri damlamasi - 10 g (1-2 osh qoshiq) xomashyosini sirli idishga solib, ustidan 200 ml (1 stakan) qaynagan suv solib, idishning qopqog’i yopiladi, so’ng 15 minut suv hammomida isitiladi, so’ng 45 minut davomida sovutiladi. Olingan damlamaga qaynagan suv qo’shib 200 ml ga etkaziladi. Kuniga 3-4 mahal 1/3 stakandan ovqatdan oldin ichiladi.
O’simlik o’tining tarkibida 2,5 % flavanoid (rutin, kverstitrin, giperozid, ramnazin), oshlovchi moddalar (3,8 %), organik kislotalar, efir moylari, vitaminlardan K, A, D, E, S mavjud.


QUSh TILI - GORETS PTIChIY (SPORЫSh) -
POLYGONUM AVICULARE L.


O’simlikning tarqalishi. O’zbekistonning hamma erida tarqalgan. Qush tili daryo va yo’l bo’ylarida, yaylovlarda begona o’t sifatida o’sadi.