O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti filologiya fakulteti



Download 6,27 Mb.
bet81/90
Sana23.04.2022
Hajmi6,27 Mb.
#576988
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   90
Bog'liq
2022 o\'tsq tekshirilgani

Ўзбекча

Русча

Инглизча

Sinegor-qadimda ma’lum haq evaziga sudda tomonlarning manfaatini himoya qilib nutq so’zlovchi shaxs



Синегор - человек, который в древности выступал в суде от имени сторон за вознаграждение.

Sinegor - a man who in ancient times acted in court on behalf of the parties for a fee.



Mantiq-(arabcha )tafakkur shakli va qonunlari haqidagi fan;logika

Логика - наука о формах и законах (арабского) мышления

Logics - the science of the forms and laws of (Arabic) thinking

Maruza- akademik nutq turlaridan bo’lib, oily va o’rta maxsus ta’lim muassasalarida kurs yoki tsikl bo’yicha o’qilishi, maruza o’quv muassasasining iqtisodligi,fanning tabiati kabi muhum xususiyatlarni o’zidas aks ettirgan b’lishi lozimligi

Лекция - это вид академической речи, которую следует читать в курсе или цикле в высших и средних специальных учебных заведениях, в лекции должны быть отражены такие важные особенности, как экономика учебного заведения, природа науки.

A lecture - a type of academic speech that should be read in a course or cycle in higher and secondary specialized educational institutions, the lecture should reflect such important features as the economics of the educational institution, the nature of science.

Nutq odobi-adabiy me’yordagi nutq



Речевой этикет - литературная речь

Speech etiquette - literary speech

Logograflar- snegorlarningbirko’rinishibo’lib, nutqmatnlarinituzib, yozibberishbilanshug’illanuvchilardir



Логографы - это разновидность снегоров, которые составляют и пишут речевые тексты.

Logographers - a type of snowman who compose and write speech texts.

Nazm- (arabcha) she’riy asar:she’riyat janiri,she’r o’lchovi



Поэзия - (арабский): жанр поэзии, измерение поэзии

Poetry - (Arabic): genre of poetry, dimension of poetry

Epideyktik notiqlik-ya’ni tantanali no’tiqlik tushuniladi



Эпидейктическая речь - это церемониальная речь

Epideictic speech is ceremonial speech

Ilmiy nutq –akademik notiqlikning ikkinchi bir turi bo’lib, u ilmiy konferensiya, simpoziyum,seminar, xalqaro kongreslarda o’qiladigan nutq



Научная речь - второй тип академической речи, которая произносится на научных конференциях, симпозиумах, семинарах, международных конгрессах.

Scientific speech - the second type of academic speech, which is delivered at scientific conferences, symposia, seminars, international congresses.



Akademik notiqlik- oily va o’rtqa maxsus o’quv yurtlarida ilmiy anjumanlarda o’qiladigan ma’ruza(axborot)lar bo’lib, o’zida maqsadga yo’naltirilganlik, bilish, dunyo qarash, tarbiya kabi funksiyalarni mujassamlashtirishdir



Академическая речь - это лекция (информация), читаемая на научных конференциях в высших и средних специальных учебных заведениях, сочетающая в себе функции целеустремленности, познания, мировоззрения, воспитания.

Academic speech - a lecture (information) read at scientific conferences in higher and secondary specialized educational institutions, which combines the functions of purposefulness, cognition, worldview, education.















Gаpning bosh bo’lаklаri

главные члены предложения

Gapning gap sifatida shakllanishida muhim boʻlgan, uning mazmuniy va grammatik markazi hisoblanuvchi boʻlak - kesim. Shuning uchun u gapning eng muhim bo'lagi, bosh boʻlak sanaladi.
Ega kesimga ergashib kesimda ifodalangan belgi, harakat-holatning bajaruvchisini ko'rsatadi va kesimdan keyingi boʻlak sanaladi.

Egа

подлежащее

Ega kesimga ergashib kesimda ifodalangan belgi, harakat-holatning bajaruvchisini ko'rsatadi va kesimdan keyingi boʻlak sanaladi.

Kesim

сказуемое

Kesim gap markazi boʻlib, u tasdiq-inkor, zamon, mayl, shaxs-son ma'nolarini ifodalab keladi, hukmni ifodalaydi va gapning boshqa boʻlaklarini o'z atrofida birlashtiradi.

Gаpning ikkinchi даражали bo’lаklаri

второстепенные члены предложения

Toʻldiruvchi va hol boʻlaklari kesim bilan tobe munosabatga kirishib ularni toʻldiradi, aniqlaydi yoki izohlaydi. Shuning uchun ular gapning ikkinchi darajali boʻlaklari deyiladi. Aniqlovchi yuqoridagi barcha boʻlaklarga bog'lanib ularning ma'nosini izohlab keladi. Gapda qaysi bo'lak bilan munosabatda bo'lsa, shu boʻlak bilan birgalikda bitta gap bo'lagi, birikmali gap bo'lagi boʻlib keladi.

Аniqlovchi

Определение

Aniqlovchi yuqoridagi barcha boʻlaklarga bog'lanib ularning ma'nosini izohlab keladi. Gapda qaysi bo'lak bilan munosabatda bo'lsa, shu boʻlak bilan birgalikda bitta gap bo'lagi, birikmali gap bo'lagi boʻlib keladi.

to’ldiruvchi

дополнение,

Toʻldiruvchi kesim bilan tobe munosabatga kirishib ularni toʻldiradi.

hol

Обстоятельство

Hol kesim bilan tobe munosabatga kirishib ularni aniqlaydi yoki izohlaydi.

Gаpning ifodа mаqsаdigа ko’rа turlаri

типы предложений по цели высказывания

Har bir gapda ma'lum bir maqsad, niyat yoki his-hayajon ifodalanadi. Soʻzlovchi biror narsa, voqea-hodisa haqida xabar qiladi yoki oʻziga noma'lum bo'lgan narsa va voqea-hodisalar to'g'risida ma'lumot olishni istaydi, tinglovchiga biror ishni bajarish boʻyicha buyruq-xitobni bildiradi. Gaplar ana shu maqsadlariga ko'ra turlicha quriladi: oʻziga xos grammatik xususiyatlarga ega boʻlib, alohida ohang bilan talaffuz etiladi. So'zlovchining soʻzlash maqsadiga xoslangan gap turlariga gapning ifoda maqsadiga ko'ra turlari deyiladi.

dаrаk gаp

повествовательное предложение

Kesimi aniqlik maylidagi fe'llardan, tasdiq yoki inkor ma'nosini bildiruvchi otlardan ifodalanib, biror voqea-hodisa haqida xabar bildiruvchi gaplarga darak gaplar deyiladi.

so’roq gаp

вопсросительное предложение

So'roq gaplar so'roq ma'nosini bildirgan gaplardir.So'roq olmoshlari (kim? nima? qayer? qancha?), so'roq yuklamalari (-mi, -chi, -a, -ya) yoki so'roq ohangi yordamida ifodalanib, soʻzlovchiga noma'lum voqea-hodisa haqida axborot olish maqsadida qo'llanuvchi gaplar so'roq gaplar deyiladi.

buyruq gаp

побудительное предложение

Buyruq gaplar – kesimi buyruq maylidagi fe'l bilan ifodalanib, buyurish, da'vat qilish ma'nolarini bildirgan gaplar.

undov gаp

восклицательное предложение

Darak, soʻroq va buyruq gaplar his-hayajonsiz gaplardir. Bular nutqda kuchli his-hayajonga ega boʻlishi bilan his-hayajon gaplarga aylanishi mumkin. His-hayajon gaplar undov gap ham deb nomlanadi.
Undov gap fikrni kuchli his-hayajon bilan ifodalaydigan, kuchli ohang bilan aytiladigan gaplardir.

Tаrtibgа solish, tuzish

синтаксис

So'z birikmalari va gaplarning qurilishi hamda ifoda xususiyatlarini o'rganuvchi til boʻlimi sintaksis deyiladi. Sintaksis yunoncha «syntaxis» soʻzidan olingan boʻlib, yopishtirish, bogʻlash demakdir.
Sintaksis so'zlarning bir-biriga bog'lanishi hamda gap tuzilishi qonun-qoidalarini o'rgangani uchun unda: 1) so'z birikmasi sintaksisi; 2) gap sintaksisi kabi bo'limlar mavjud.

so’z birikmаsi

Словосочетание

Ikki va undan ortiq mustaqil so'zlar grammatik va ma'no jihatdan birikib so'z birikmasini hosil qiladi. Soʻz birikmasi hokim so'z va tobe soʻzdan tuziladi.

gаp

предложение




gаpdа so’zlаrning bog’lаnishi

связи слов в предложении

Gapda so'zlarning bog'lanishi faqat grammatik bog'lanish bilan cheklanib qolmaydi. Bog'lanayotgan so'zlar mazmuniy tomondan ham oʻzaro muvofiq bo'ladi.

teng bog’lаnish

соченительная связь




ergаsh bog’lаnish

подчинительная связь

Bir so'zning boshqa so'zga ma'lum grammatik vositalar (grammatik qo'shimchalar, yordamchi soʻzlar) yordamida bogʻlanishi grammatik bogʻlanish hisoblanadi

Moslаshuv

Согласование

Tobe so’zning hokim so’zga qaratqich kelishigi qo’shimchasi yordamida, hokim so’zning esa tobe so’zga egalik qo’shimchalari yordamida bog’lanishiga moslashuv deyiladi.

Boshqаruv

управление

Tobe so’zning hokim so’zga tushum, jo’nalish, o’rin-payt, chiqish kelishigi qo’shimchalari yoki ko’makchilar yordamidabog’lanishiga boshqaruv deyiladi.

Bitishuv

примокание

Tobe so’zning hokim so’zga hech qanday qo’shimchalarsiz,faqat ohang va ma’no yordamidabog’lanishiga bitishuv deyiladi.

Modаl so’zlаr

модальные слова

Modal soʻzlar - bayon qilinayotgan fikrga soʻzlovchining ishonch, gumon, quvonch, afsuslanish munosabatini yoki fikrning tartibi, xulosasini bildirgan soʻzlar. Modal soʻzlar gap tarkibida boshqa so'zlardan vergul bilan ajratiladi.

Gumon

сомнениe

Gumon: ehtimol, balki, chamasi, shekilli, aftidan.

Ichonch

отношения

Ishonch munosabati: albatta, shaksiz, so'zsiz, shubhasiz

Tаsdiq

утверждение,

Tasdiq: darhaqiqat, haqiqatan.

Inkor

отрицание




Fikrning dalillanishi

доказательство мысли

Fikrning dalillanishi: masalan, jumladan.

Аchinish

сожаление

Achinish: attang, afsus.

Fikrni xulosalash

Резюмируя мнение

Fikrni xulosalash: xullas, demak, umuman.

Fikrning tartibi

Порядок комментария

Fikrning tartibi: avvalo, avvalambor.

Quvonch

Радость

Quvonch: xayriyat.

tаqlidiy so’zlаr

звукоподражательные слова.

Narsalarning tovushi va holatiga taqlidni bildirgan so’zlar.

Yordаmchi so’zlаr

служебные слова

Atash ma’nosiga ega bo’lmagan, ma’lum so’roqlarga javob bo’lmaydigan va gapda ma’lum sintaktik vazifada kelmaydigan so’zlar.

bog’lovchilаr

Союзы

Gapning uyshiq bo’laklarini va qo’shma gap tarkibidagi soda gaplarni o’zaro bog’lash uchun xizmat qiluvchi so’zlar.

teng bog’lovchilаr

сочинительные союзы

uyshiq bo’laklarva gaplarni o’zaro bog’lash uchun xizmat qiluvchi so’zlar.

zidlov bog’lovchilаri

противительные союзы

O’zaro zidlik munosabatida bo’luvchi uyshiq bo’laklarva gaplarni bog’lash uchun xizmat qiluvchi so’zlar.

аyiruv bog’lovchilаri

Download 6,27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   90




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish