O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Dori-darmon bilan davolash. 
Qorin tifini etiotrop davolash maqsadida 
antibiotiklardan levomitsetin hamda ampitsillin qo‗llanadi. Levomitsetin katta 
yoshdagilarga 0,5 g dan, ba‘zan 0,75 dan kuniga 4 mahal (2-3 g) beriladi. Uni 
imkoni boricha kasallikning dastlabki kunlaridan qo‗llanadi. Ko‗rsatilgan dozada 
levomitsetin bemorning isitmasi me‘yoriga tushguncha va undan so‗ng 10-12 kun 
davomida beriladi. Normal xaroratning 5-8 kunlari 0,5 g dan kuniga 3 mahal, 9-12 
kunlari — 0,5 g dan kuniga 2 mahal beriladi va to‗xtatiladi. Dori ovqatlanishdan 
30 minut oldin ichiriladi. 
Og‗ir hollarda yoki og‗iz orqali qabul qilish qiyin bo‘lsa, levomitsitin 
suksinat-natriy in‘eksiya yo‗li bilan 1 g dan kuniga 2-3 marta muskul orasiga 
yuboriladi. 
Ampitsillin bilan davolaganda uni 1 g dan kuniga 4 marta (4 g) ichiriladi yoki 
in‘eksiya qilinadi. Davolash kursi 14 kun. 
Keyingi vaqtlarda qorin tifini antibiotikka chidamli shtammlari paydo 
bo‗lmoqda, shu sababli levomitsitin samarasi yaxshi bo‗lmasa azitromitsin 500 mg 
dan birinchi kuni, keyinchalik 250 mg/sut og‗iz orqali buyuriladi. 3-avlod 
sefalosporinlardan seftriakson 2 gr/sutkaga mushak ichiga, ftorxilonlardan 

---

50 
siprofloksatsin 500 mg 2 maxal ogiz orkali beriladi. Bu antibiotiklar bilan davolash 
kursi isitma tushishini 5-7 kunlarigacha davom ettiriladi. 
Antibiotiklar bilan davolaganda intoksikatsiya alomatlari ertaroq yo‗qoladi. 
Isitma 5-6 kunda tushadi, asoratlar kam uchraydi. Lekin kasallikning zo‗rayishi 
yoki qaytalanishi (retsidiv) va bakteriya tashuvchilik shakllanishi antibiotiklar 
bilan davolashga xar doim ham bog‗liq emas. Shuning uchun kasallik tashxisi aniq 
bo‗lsa ham, yengilrok kechgan hollarda antibiotik qo‗llash sxart emas. 
Organizmning antitelogenezini stimulyatsiya qilishga ko‘rsatma bo‘lsa xususiy 
davo maqsadida mono- (Vi-antigen qorin tifida), divaksina (paratif A va B) 
qo‘llaniladi. Vaksina yelka sohasining teri ostiga 0,1 ml dozada kasallik avj olgan 
davrida yuborish bilan boshlanadi. Kun oralatib uning dozasi 0,1 ml dan oshirib, 
jami 6-8 marta yuboriladi. Ich terlamani davolashda vitamin preparatlaridan 
askorbin kislotasi, "B" guruhiga mansub vitaminlar va rutin keng qo‗llanadi. 
Intoksikatsiyani 
kamaytirish 
maqsadida 
vena 
tomiriga 
tomchilab
reopoliglyukin, glyukozaning 5% li eritmasi, reosorbilakt, Ringer eritmasi (jami 
kuniga 1,0 - 1,5 litr) yuboriladi. Kasallik og‗ir kechib, davolashni samarasi yaxshi 
bo‘lmasa 10% li albumin, qon plazmasidan 100 ml dan quyib turish bemor 
quvvatini tez tiklashga yordam beradi. Yurak va qon tomirlari faoliyatini 
yaxshilash uchun vena tomiriga 20-40% glyukoza eritmasidan 20 ml (5
-
10 ml 5% 
li askorbin kislotasi qo‗shib) yuboriladi. Kardioprotektorlardan tiotriozalin kabi 
preparatlar ham shu maqsadda qo‗llanadi. Uyqusizlikda uxlatuvchi dorilar tavsiya 
etiladi. Ichakdan qon ketganida bemor qimirlamay yotishi kerak. 12-24 soat 
davomida unga ovqat berilmaydi. Qorin ustiga muz solingan haltacha qo‗yiladi (u 
og‗ir bo‗lmasligi kerak). Qon ketishini to‗xtatish maqsadida aminokapron 
kislotasining 5% li eritmasidan 100 ml vena tomiriga yuboriladi. Vikasol (vitamin 
K) ning 1% eritmasidan 1-2 ml teri ostiga yuboriladi. Agar bu muolajalar yaxshi 
naf bermasa yoki qon ko‗p ketayotgan bo‗lsa, gemostatik dozada (50-100 ml) qon 
quyiladi. Imkoni boricha, donorning qon guruhi bemorniki bilan bir hil va qon 
yangi tayyorlangan bo‗lishi kerak. Oradan 1-1,5 kun o‗tgach bemorga oz-ozdan, 

---

51 
iliq holda ovqat beriladi. Suyuqliklar sovuq xolda ichiriladi. Ichak yarasi teshilgan 
hollarda faqat jarroxlik yo‗li bilan davolanadi. 
Kasallik zo‗raygan yoki qaytalagan hollarda davolash muolajalari qorin 
tifining o‗tkir davrida olib boriladigan davolashdan farq qilmaydi.