O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Profilaktikasi.
Go‗sht va sabzavot konservalari tayyorlashda sanitariya 
talablariga qat‘iy rioya qilish lozim. Uy sharoitida qishda iste‘mol kilish uchun 
tayyorlanadigan mahsulotlar yaxshilab yuvilishi shart. Bankalar yopilganida havo 
qolmasligi kerak. Sterilizatsiya puxta o‗tkazilishi zarur. Tayyor mahsulotni salqin 
joyda saqlash lozim. Suyuqlik tiniq bo‗lmagan bankalardagi mahsulotni to‗kib 
yuborish kerak. Konservalar qopqog‗i qavarib chiqishi (bombaj) uning 
buzilganidan darak beradi. Bunday konserva yo‗k qilinadi. 
Aholi orasida tushuntirish ishlari olib borish muhim ahamiyatga ega. 
Konserva mahsulotlarini uy sharoitida tayyorlamaslikni tavsiya etish kerak. 
Zaharlangan mahsulotni iste‘mol qilganlar orasida kasallanmay qolganlar 
bo‗lsa, ularga profilaktika maqsadida me‘da va ichagini tozalab, bir doza 
polivalent zardob yuboriladi. 
VABO (XOLERA) 
Vabo — o‗ta xavfli yuqumli kasallaklardan hisoblanib, o‗tkir gastroenterit, 
organizmning suvsizlanish va tuzsizlanish belgilari bilan kechadigan va keng 

---

87 
tarqalishga moyil hastalik xisoblanadi. 
Vabo odamzodga qadim zamonlardan ma‘lum. Hindiston va Bangladesh 
vaboning endemik o‗chog‗i xisoblanadi. Vaqti-vaqti bilan kasallik qo‗shni 
davlatlarga, hatto qit‘alar aro tarqalib, katta epidemiya va pandemiyalar keltirib 
chiqargan vaqtlari bo‗lgan. 1817 yildan 1925 yilgacha bo‗lgan davrda Yer yuzida 
vaboning 6 ta pandemiyasi qayd etilgan. 
1961 yildan boshlab vaboning yangi — VII-pandemiyasi boshlandi. Hozirgi 
tezyurar transport vositalari orqali vabo (engil turda kasallangan bemorlar va 
vibrion tashuvchilardan) qisqa muddatda juda uzoq mamlakatlarga tarqalishi 
mumkin. Jumladan, 1965 yilda Qoraqalpog‗iston va Xorazmda ham vabo 
epidemiyasi Afg‗onistondan kirib kelgan va kuzatilgan. 
90 yillardan buyon vabo Amerika, Yevropa, Osiyo, Afrika qit‘asidagi 100 dan 
ortiq mamlakatlarga tarqalganligi qayd etilgan. O‗zbekistonga ham sayyoh-
tijoratchilar tomonidan vaboning Hindiston va Pokistondan kirib kelish hollari 
uchrab turadi.