O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Gemorragik turi 
- kasalvand, nimjon, gemablastoz, gemorragik diatez bilan 
og‗ruvchi, uzoq vaqt kortikosteroidlar, sitostatiklar olayotgan bolalarda uchraydi. 
Bu xolda toshmalarning 2-3 kuni pufakchalar ichidagi suyuqlik gemorragik tus 
oladi. Teri va shilliq qavatlarga qon quyilishi, qon qayd qilish kuzatiladi. Odatda 
bu bemorlarda oqibat yaxshi bo‗lmaydi. 
Gangrenoz turi – bu turda gemorragik pufakchalar atrofida yallig‗lanish 
reaksiyasi bo‗lib, so‗ngra nekrozlar paydo bo‗ladi, ular ustida qonli qatqaloq paydo 
bo‗ladi, qatqaloq ko‗chgach chuqur, ichi loyqalangan yaralar paydo bo‗ladi. 
Yaralar kattalashib, bir-biri bilan qo‗shilib ketadi. Bu holat o‗ta nimjon, kasalvand 
bolalarda bo‗lib, ikkilamchi mikrofloraga qo‗shilishi tez bo‗ladi. Gangrenoz tur 
uzoq davom etadi, ko‗pincha septik tus oladi.
 
 
Suvchechakni sinflanishi (V.F.Uchaykin, 1999) 
Og„irlik turi 
Og„irligini baxolash mezonlari 
Kechishi 
Engil turi 
Terida ko‗p bo‗lmagan pufakchali 
toshmalar: tana t
0
– si 37,5 -38,0
0
C 
1. Tekis, 
asoratsiz. 
O‗rta og‗ir turi 
Terida ko‗p pufakchali toshmalar: 
shilliq qavatlarda bir – ikkita 
pufakchalar, tana t 
0
– si 39,0
0
C 

---

212 
Og‗ir turi 
Juda ko‗p pufakchali toshmalar. Ular 
vezikula bosqichida to‗xtab qoladi; 
tana xarorati -40,0
0
C va undan yuqori
2. Ensefalit,
nevrit, poliradi-
kulonevrit bilan 
asoratlangan.
3. Piodermiya, 
limfaodenit, 
sepsis shaklida 
ikkilamchi 
bakterial 
infeksiya bilan 
asoratlangan. 
Tarqalgan (visseral) 
turi 
Talvasa sindromi, meningoensefalitik 
reaksiyali neyrotoksikoz, gipertermiya. 
Vezikula bosqichidagi yoppa 
toshmalar, ularni ko‗pi gemorragik 
xarakterda. Ichki organlar 
shikastlanishi. 
Rudimentar turi 
Teridagi toshmalar vezikula bosqichida 
(makula-papulyoz tipda), tana t 
0
– si 
me‘yorida.