O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti yarmatov r. B., Axmedshina f. A

Bashorat qilish
– biror-bir hodisaning istiqboldagi rivojini maxsus 
ilmiy tadqiqot etish. 
Bildirgichli apparat 
–
 
tushuntirilishi lozim bo‘lgan tushunchalar, 
atamalar, faktlar va shu kabilarga izohlar. 
Vazifa
– birinchi navbatdagi yaqin oradagi, so‘nggi, topshirilgan, 
mo‘ljalga olingan, asoslangan, alohida, aniq, ma’lum yo‘nalishdagi 
ishdir. 
G‘oya
– turli qarashlar asosida ahvolni aniqlash. G‘oya shu bilan 
farqlanadiki, unda faqat o‘rganish obyektigina tushunilmay, balki 
qarashdagi 
maqsadlar, 
uning 
istiqbollari, 
amaliyotda 
tatbiqiy 
o‘zgarishlar ham ko‘zda tutiladi. 
Dalillangan esse 
– qo‘yilgan savolga dalillangan javob mavjud 
bo‘lgan yozma ishdir. Muallif muayyan pozitsiyaga ega va uni himoya 
qiladi, o‘z pozitsiyasini quvvatlash uchun bir qator dalillarni taqdim 

---

69 
etadi. Maqsad – muallif o‘zi qo‘llaydigan nuqtayi nazarga boshqalarni 
ham ishontirishni xohlaydi.
 
Deduktsiya 
– fikrlashning umumiy qonuniyatlardan xususiy 
faktlarga tomon rivojlanishini nazarda tutadigan fikriy operatsiya. 
Dissertatsiya (lotinchadan tarjimasi 
– tadqiqot, mushohada) - 
muayyan ilmiy (akademik) malakani (darajani) olish maqsadida maxsus 
tayyorlangan, ommaviy muhokamaga va himoyaga qo‘yiladigan asar. 
Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi 
– bu uning ijtimoiy 
nazariya va amaliyot uchun kerakli ekanligi bo‘lib, fanda ko‘pincha 
oldingi nazariy tasavvurlar doirasiga yaqqol joylashmaydigan yangi 
faktlarning kashf qilinishi natijasida vujudga keladigan vaziyatning 
mavjudligi bilan belgilanadi. 
Dolzarblik 
– ko‘rilayotgan muammoning hozirgi fan va amaliyot 
uchun o‘rganilishining muhimligi; dolzarblik darajasi global tusda (fan, 
jamiyat ehtiyojlari, umuman, amaliyotni qamrab olishi) yoki lokal tusda 
(fanning alohida tarmog‘i, alohida mintaqa, muayyan tusdagi ijtimoiy 
institutlarni va shu kabilarni qamrab olishi) bo‘lishi mumkin.