O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti

Zararlanish belgilari
: 
1.
Rinolaliya-manqalanib gapirish;
2.
Afoniya-ovozning bo‘g‘ilishi, jarangdorligining pasayishi yoki yo‘qolishi;
3.
Yutishning buzilishi, qalqib ketish, suyuq ovqat yutilganda burundanqaytib 
tushish; 
4.
Yumshoq tanglay yarmining falajlanishi;
5.
Tanglay va halqum reflekslarining yo‘qolishi;
6.
Ta‘m bilishning o‘zgarishi(ageyziya–yo‘qolishi, gipogeyziya-kamayishi);
7.
Yurak ritmi (bradikardiya, taxikardiya), nafas olish va oshqozon-ichaklar 
vazifasi buzilishiga ahamiyat berish kerak.
Psevdobulbar falajlik.
Po‘stloqni IX, X, XII juft nervlar yadrolari bilan 
bog‘lovchi piramida yo‘lining ikki tomonlama zararlanishi natijasida rivojlanadi.Yutinish 
va fonatsiya, ba‘zan chaynov va mimika mushaklarining funksiyasi buziladi. Oral 
avtomatizmning reflekslari paydo bo‘ladi: lab (labga bolg‘acha bilan urilganda naycha 
shakliga kiradi) va kaft-engak, majburiy kulgu va yig‘i xurujlari. Uch shoxli nervning 
supranuklear zararlanishining belgilardan biri – korneomandibulyar refleks hisoblanadi. 
Psevdobulbar falajlikning piramida (pay reflekslarning oshishi, patologik reflekslar, 

---

165 
parezlar), ekstrapiramida (amimiya, shaxtlik) va miyacha (ataksiya, adiadoxokinez) 
shakllari bor. 
Bulbarfalajlik.
IX, X, XII juft bosh miya nervlarining va ularning yadrolarining 
zararlanishidan bulbar falajlik kelib chiqadi. Bulbar falajlik psevdobulbar falajlikday 
simptomlar bilan (ovqatning burunga tushishi, disfoniya, qalqib ketishi), tilda atrofiya va 
fibrillyar uchishlar. Ba‘zan jarayonga V va VII nervlar ham qo‘shilsa, yuqoridagi 
simptomlarga chaynash va mimika buzilishlari ham qo‘shiladi. Bulbar falajlik miya 
ustunining pastki qismidagi jarayonlarda (o‘smali hosilalar, poliomiyelit, yon amiotrafik 
skleroz) rivojlanadi.