O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti

Bemorning 
tipik 
muammolari. 
Rejalashtirish 
va 
hamshiralik 
aralashuvi.
meningitlardabemorning tipik muammolariga quyidagilar kiradi: holsizlik, 
intoksikatsiya, varaja tutishi, kuchli bosh og‘riq, markaziy qusish, giperesteziya, tutqanoqlar, 
es-hushining buzilishi, psixomotor qo‘zg‘alish, alahsirash, gallyutsinatsiya, tana va muchalar 
mushaklarining tonik tarangligi, o‘ziga qarab bilmaslik. 
 
Prioritet muammo
bo‘lib, hayotiy muhim funksiyalarning buzilishi hisoblanadi. 
Shuning uchun hamshiraning maqsadi, birinchi o‘rinda, hamshiralik parvarishi va vrach 
ko‘rsatmalarini bajarish orqali, bemor ahvolini turg‘unlashtirishdan iborat. Bunda bemor 

---

513 
holatini qattiq nazoratga olish, uning pulsi, yurak qisqarishlar soni, arterial qon bosimi, tana 
haroratini tekshirib turish kerak. Hamshira doimiy yuqori nafas yo‘llarining 
o‘tkazuvchanligini tekshirib turadi, ularni elektrootsos bilan tozalaydi. Hamshira shifokorga 
arterial qon bosimidagi yaqqol o‘zgarishlarni (giper-yoki gipotenziya), pulsdagi 
o‘zgarishlarni, 
tana 
haroratidagi 
o‘zgarishlarni 
aytib 
turadi. 
Tutqanoqtalvasasidabirinchiyordamniko‘rsatadi. Yaqqol giperesteziya bo‘lganligi uchun, 
hamshira bemorning sensor ta‘sirlanishlarini kamaytirishi kerak. U boksda baland yorug‘lik, 
shovqin, qo‘shimcha tovushlar (televizor, telefon) bo‘lmasligini ta‘minlaydi. Parvarish 
rejasiga albatta, teri va shilliq qavatlar parvarishi kiradi. Diurez va ichning regulyar ketishini 
nazorat 
qiladi. 
Ovqat 
tez 
hazm 
bo‘ladigan 
bo‘lishi 
kerak. 
Tez-
tezkammiqdordavitaminlisuyuqliklarberiladi. 
Shifokor bilan bog‘liq bo‘lgan hamshiralik aralashuvida, hamshira shifokor 
ko‘rsatmalariga mas‘uliyat bilan rioya qilib, dezintoksikatsiya maqsadida tomir ichiga 
dorilarni tomchlab yuborish, antibacterial va yallig‘lanishga qarshi davo muolajalarini olib 
boradi. Bemorni va uning yaqinlarini emotsional qo‘llab-quvvatlash kerak.