O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi abu ali ibn sino nomidagi buxoro davlat tibbiyot instituti

Takata-Ara reaktsiyasi.
Bu reaktsiyani o'tkazish uchun baravar miqdorda olingan
 0,05 
foizli 
sulema va 0,02 foizli fuksin eritmalarining aralashmasidan iborat reaktiv ishlatiladi. 
Tekshiriladigan 1 ml suyuqlikka yangi tayyorlangan natriy karbonatning 10 foizli 
eritmasidan bir tomchi tomizilib, unga 0,3 ml reaktiv qo‘shiladi. Normal serebrospinal suyuqlik 
aralashmada binafsha rangga kiradi.
Agar aralashmaning rangi oqarib, uning tagida binafsha rang cho'kma hosil bo'lsa, bunga 
metalyuetik turidagi reaktsiya deyiladi.

---

372 
Basharti aralashma qizil rangda bo'lsa, meningitik turdagi reaktsiya deyiladi. Reaksiyaning 
natijasi 12-24 soatdan keyin belgilanadi. Bu reaktsiyalardan tashqari, kolloid reaktsiyalar ham 
bor, lekin ular tajribada kam qo'llaniladi.
Sitoz
. 
Normal serebrospinalsuyuqlikda1 mm3 hajmda 0 dan 5-6 donagacha 
limfotsitarhujayralar uchraydi. Markaziy nerv sistemasining ba'zi bir kasalliklarida suyuqlik 
tarkibida ko‘p miqdorda har xil shakldagi hujayralar paydo bo'lishi mumkin. Suyuqlik 
tarkibidagi hujayralar sonini va ularning turini (limfotsit, monotsit, neytrofil, eritrotsit va 
boshqalar) aniqlash diagnostikada katta ahamiyatga ega. Hujayralar sonini aniqlash uchun 
Fuks-Rozental kamerasi qo'llaniladi. Bu kameraning hajmi 3,2 mm3 ga teng.
Buning uchun leykotsitlarni sanashda qo'llaniladigan maxsus aralashtirgich asbobda 
tekshiriladigan suyuqlikdan ma'lum miqdorda olinib, metilviolet bo'yog‘i bilan bo'yaladi va 
uning 1 tomchisi yuqorida ko'rsatilgan kameraga tomizilib, hujayralar soni mikroskop ostida 
sanaladi. Hujayralarning aniqlangan soni 3 ga bo'linsa, 1 mm3 suyuqlikdagi hujayralarning 
soni chiqadi. 
Agar serebrospinal suyuqlik tarkibidagi hujayralar soni normal miqdorda bo'la turib, oqsil 
modda miqdori oshib ketgan bo'lsa, bunga oqsil-hujayra dissotsiatsiyasi deyiladi. Bunday holat 
ko'pincha nerv sistemasida o'sma o'sishi natijasida ro'y beradi. Bordiyu, hujayralar miqdori 
oshib, oqsil miqdori aytarli o'zgarmasa, bu holatga hujayra oqsil dissotsiatsiyasi deyiladi. 
Bundayholat markaziy nerv sistemasining yallig‘lanishi yuz berganda ko'proq uchraydi.