O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. A. Omonov, T. M. Qoraliev

3.4.5. Cheklar bilan hisob – kitoblar
Hisob – kitob cheklari asosan aholi o‘rtasida bo‘ladigan savdo munosabatlarida keng qo‘llanilib, Davlat tijorat Xalq banki bo‘limlari amaliyotida uchraydi. Shuni ta’kidlash lozimki, hisob – kitob cheklari bilan to‘lovlar naqd pulsiz shaklda amalga oshirilib, ularni naqd pulga aylantirish ta’qiqlanadi.

Tijorat banklari o‘rtasida cheklar bilan hisob – kitoblarning asosan qo‘lda amalga oshirilishi, mijozning hisobvarag‘ini debetlash orqali mablag‘ni o‘tkazib berish lozimligi, bank bo‘limida vakillik hisobvarag‘ida mablag‘lar taqchilligi paytida qabul qilingan cheklar bo‘yicha to‘lovlarni o‘z vaqtida amalga oshirilmasligi, cheklarning yo‘lda yo‘qolishi va ayrim hollarda rekvizitlarining aniq bilinmasligi va to‘g‘ri rasmiylashtiril – maganligi kabi muammolar mavjud.

Hisob – kitob cheki bu mijozning xizmat ko‘rsatuvchi bankka chek beruvchining hisobvarag‘idan chek qabul qiluvchining hisobvarag‘iga ma’lum miqdordagi mablag‘larni o‘tkazib berish uchun bankning maxsus blankasida – bankka bergan topshirig‘idir.

Chek blankalari tijorat banklari buyurtmasiga ko‘ra tayyorlanadi. Bunda chek raqami va seriyasi, bank – emitentning nomi va firma belgisi tipografiya usulida yoziladi.

Hisob – kitob cheklari faqat tovar va xizmatlar uchun xo‘jalik sub’ektlari va jismoniy shaxslar orasidagi naqd pulsiz hisob – kitoblar qilishda qo‘llaniladi.

Hisob – kitob chekining maksimal summasi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki o‘rnatadi, minimal summasi esa tijorat banklari tomonidan mustaqil ravishda belgilanadi.