O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim



Download 2,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/14
Sana23.04.2022
Hajmi2,49 Mb.
#576052
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
Qodirov to‘xta yevropa daryolari (1)




O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
 
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA‘LIM
 VAZIRLIGI 
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI TABIIY FANLAR FAKULTETI 
GEOGRAFIYA TA‘LIM YO‘NALISHI 3
-KURS G119-GURUH TALABASI 
QODIROV TO‘XTAMUROD
NING

JAHON GEOGRAFIYASI
FANIDAN TAYYORLAGAN 
KURS ISHI 
Topshirdi: _________________________________________
 
Qabul qildi:________________________________________ 


MAVZU
:
YEVROPANING ICHKI SUVLARI 
REJA 
KIRISH 
ASOSIY QISM 
1.YEVROPANING ICHKI 
SUVLARI HAQIDA UMUMUMIY MA‘LUMOT
 
2.YEVROPA DARYOLARI 
3.YEVROPA KO‘LLARI
 
4.YEVROPA SUVOMBORLARI VA KANALLARI 
5.YEVROPANING YER OSTI SUVLARI. 
XULOSA 
ILOVALAR
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
MUNDARIJA 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


KIRISH 
Yevropaning maydoni 10,1 million km2, shundan 730 ming km2 ni orollar 
tashkil etadi. Yevropaning materikdagi chekka nuqtalari: shimolda Nordkin 
burni, janubda Marroki burni, gʻarbda Roka burni, sharqda Qutbi
y Ural 
togʻining sharqiy etagi. Yevropa hududining 25%ini yarim orollar tashkil 
etadi,ularningeng,yiriklari.Kola, Skandinaviya, Yutlandiya, Bretan, Pireniy, A
pennin, Bolqon, Qrim yarim orollari hisoblanadi. Yevropaga qarashli orol va 
arxipelaglardan,eng,yiriklari,Yangi,Yer,Frans-Iosif yeri 
Yeri, Shpitsbergen, Britaniya, Islandiya, Irlandiya, Korsika, Sardiniya, Sitsiliya
va Kritdir. Yevropa qirg
ʻoq chizigʻining umumiy uzunligi 38 ming km. 
Qirgʻoqlari kuchli yemirilgan, dengiz va qoʻltiqlar quruqlik ichkarisiga kirib 
borgan. Relyefining aksar qismi pasttekislik va qirlar
dan, 1/5 qismi togʻlardan 
iborat. Yevropa oʻrtacha (300 m chamasi) va maksimal (4807 m,
 Alp 
togʻlari
dagi 
Monblan choʻqqisi) balandligi jihatdan boshqa qitʼalardan 
(Avstraliya bundan mustasno) keyinda turadi. Baʼzi rayonlari (Kaspiy boʻyi 
pasttekisligi 

28 m, Shimoliy va Boltiq dengizlari sohili) dengiz sathidan 
pastligi Yevropa relyefi tektonik tuzilishi va tarkib topishi tarixi jihatidan 
xilma-xil. Yevropaning sharqiy qismini Sharqiy Yevropa tekisligi egallaydi. 
Uning yuzasi toʻlqinsimon, tepalik koʻp, oʻrtacha balandligi 170 metr. Baʼzi 
joylari 200 m va undan ham balandroq boʻlib, quyidagi qirlar bor: Valroka 
burni 

Yevropaning gʻarbiy eng chekka nuqtasi. Oʻrta Rus, Volga boʻyi, 
Dnepr boʻyi,
Volin, Podolsk va boshqalar. Sharqiy Yevropa tekisligi asta-sekin 
Oʻrta Yevropa tekisligiga oʻtib boradi. Gʻarbiy Yevropaning katta qismi 
togʻlardan iborat. Janubda yosh burmali togʻlar koʻtarilib turadi, 
bular Pireney Alp, Apennin, Karpat, Stara-
Planina togʻlari,
Dinaga
2


yassitog
‘i.Yevropaning oʻrta qismi qadimgi togʻlar

Sevenna, Yura, 
Gars,Shvarsvald, Sudet va boshqalardan iborat. Qadimgi
. togʻlarga yana 
Grampian,Apennin
, Skandinaviya togʻlari va Uralni kiritadilar. Yevropa 
relefining taraqqiyotida pleystotsen muz bosishlarining roli katta. Koʻp 
joylarda muzlik izlari hozirgacha saqlangan. Muzlikning asosiy markazi

Skandinaviya, kichikroq markazlari 

Britaniya orollari
, Alp va Karpat togʻlari 
boʻlgan. Muz qalinligi 2,0—
2,5 km ga etgan. Ichki suvlari oqib turadigan 
suvning hajmi (2850 km3) jihatidan Yevropa Yer yuzida Janubiy Amerikadan 
keyin 2-
oʻrinda. Yevropada suv oqimi gʻarbdan sharqqa va shimoldan janubga 
tomon kamayib boradi. Yevropaning katta qismi Atlantika okeani va uning 
dengizlari havzasiga, oz qismi Shimoliy Muz okeani va ichki kavza 

 Kaspiy 
dengiziga mansub.Yirik daryolari.Sharqiy Yevropa tekisliklarida joylashgan. 
Volga daryosi uzunligi (3530 km), havzasining maydoni (1360 ming km2) va 
oʻrtacha yillik suv
sarfi (8000 m/ sek) boʻyicha 1
-
oʻrinda. Boshqa daryolari: 
Ural, Dnepr, Don, Pechora, Dnestr, Shimoliy Dvina. Gʻarbiy Yevropadagi eng 
katta daryolar: Dunay (uzunligi 2850 km, havzasining maydoni 817 ming 
km2), Reyn, Elba, Visla, Luara, Taxo, Odra. Daryolar Sharqiy Yevropa 
tekisliklarida;qordan,qisman,
yomgʻirdan, 
Oʻrta 
Yevropa 
tekisliklarida, 
asosan, yomgʻirdan, Alp togʻlarida 
qor
, yomgʻir, qisman muzliklarning 
erishidan, Oʻrta dengiz boʻyidagi karst relefli rayonlarda grunt suvlaridan 
toʻyinadi. Yevropa daryolariga oqimni tartibga solib turuvchi koʻplab suv 
omborlari va boshqa suv inshootlari qurilgan, ularning koʻpchiligi oʻzaro va 
koʻllar bilan kanallar orqali bogʻlangan, natijada ularning transport ahamiyati 
ortgan.
Koʻllar 
Yevropada notekis taqsimlangan. 
Ular asosan, toʻrtlamchi 
davrda muzlik bosgan erlarda joylashgan. Tekisliklardagi koʻllar: Ladoga, 
Onega, Venern, Balaton, Vettern, Melaren, Imandra; togʻ etagida joylashgan
.
3


ko‘llar
: Jeneva, Lago-
Majore, Komo, Garda va boshqa Baland togʻ tep
alarida 
„alp“ koʻllari, Apennin yarim oroli va Islandiyada vulqon koʻllari bor. 
Koʻllarning suvi chuchuk. Janubi
-
sharqdagi arid rayonlarda koʻl suvi shoʻr va 
juda minerallashgan (Elton, Bosqunchoq). Yevropaning Osiyo bilan 
chegarasida dunyodagi eng katta k
oʻl

 Kaspiy dengizi joylashgan. 
Yevropaning 
shimoliy 
va 
shimoli-
sharqida 
botqoqlik 
koʻp

Muzliklari.Yevropadagi muzliklarning umumiy maydoni 118 ming km2 dan 
ziyod. Eng yirik muzliklari Shpitsbergen (58 ming km2), Novaya Zemlya, Frans-
Iosif Yeri, Islandiyada va Skandinaviya togʻlarida. Muzliklarning qalinligi 
400 

600 m, ayrim joylarda 1000 m gacha. Alp togʻlari, 
Uralning 
shimoliy,pireniy, Serra-
Nevada togʻlarida ham muzliklar bor. Tuproqlari oʻz 
xususiyatiga koʻra 4 mintaqa (arktika, boreal, subboreal va subtropik) 
zonalariga boʻlingan. Boreal va subboreal mintaqa tuproqlari katta maydonni 
egallagan. Tuproqlarinin
g zonallik strukturasi va tiplariga koʻra Gʻarbiy 
Yevropaning okean iqlimli rayonlari Sharqiy Yevropaning kontinental iqlimli 
rayonlaridan farq qiladi. Arktika mintaqasida arktika va tundra tuproqlari 
shakllangan. Boreal mintaqada podzollashgan, sur tusli 
oʻrmon, chimli 
torfsimon tuproqlar tarqalgan. Bu zonada introzonal tuproqlardan allyuvial, 
chimli-
karbonatli, torfli botqoq tuproqlari va boshqalari bor. Togʻli 
rayonlarda togʻtundra, chimli
-
podzollashgan, sur tusli oʻrmon tuproqlari 
uchraydi. Subboreal mi
ntaqaning moʻtadil kontinental rayonlarida qora va 
kashtan, qoʻngʻir chala chul tuproqlari, okean iqlimli rayonlarda qoʻngʻir 
oʻrmon, chimli
-
karbonatli, togʻlarda podzollashgan, togʻ
-
oʻtloq tuproqlari 
tarqalgan. 
Yuqorida yevropaning geografik o‘rni,tabiati
va ichki suvlari 
haqidagi qisqacha ma‘lumotlarga ega bo‘ldik quyida to‘liq ma’lumotga ega 
bo‘lamiz.

Download 2,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish