O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

Misol. 5 kishini yoshi bo‘yicha quyidagicha yozamiz: 28,29,30,31,32 yoshlar. Bu ma’lumotlardan medianani topish juda ason - u - 30 yoshga tengdir.
Toq sonli qatorlarda mediananing o‘rnini topish uchun qatorlar soniga bir sonini qo‘shib, natijani teng 2 ga bo‘lish lozim.
Oraliq qatorlarda medianani hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:

Bu yerda:
M_e – mediana;
X₀ – mediana oralig‘ining quyi chegarasi;
d - mediana oralig‘i;
Σf - variantlar soni yig‘indisi;
S_m-₁- mediana oralig‘idagi oldingi oraliqlar;
f_m - vaznlar yig‘indisi.
Taqsimot qatorlari teng bo‘lganda moda, mediana, ya’ni o‘rtacha miqdor bir-biriga teng miqdorlarni, bir xil miqdorni beradi. Moda va mediana to‘plam tarkibi to‘g‘risida tasavvur berganligi uchun, ko‘pincha ularni tarkibiy o‘rtacha miqdorlar deb ham yuritiladi.
Garmonik o‘rtachada o‘zgaruvchi miqdorlarning teskari qiymatlarining yig‘indisi, ya’ni o‘zgarmas miqdor deb qaraladi.
Mavzu bo‘yicha tayanch iboralar.
1. O‘rtacha miqdorlar deb to‘plamga umumiy bo‘lgan belgilarini ifodalovchi ko‘rsatkichga aytiladi.
2. Statistikada moda deb to‘plamda eng ko‘p uchraydigan belgiga, variatsion qatordagi belgining eng katta soniga aytiladi.
3. Mediana deb to‘plamni teng ikkiga bo‘luvchi belgi, ya’ni eng o‘rtada joylashgan miqdor tushuniladi.