O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

O‘zbekiston Respublikasi	5896,8	100	5828,5	100

Manba: O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasining 2010 yil 1 yanvar holatiga statistik to‘plamlari.


7- Masala. 2008-2009 yillarda Respublika bo‘yicha qishloq xo‘jalik mahsulotlarini ishlab chiqarish ko‘rsatkichlari to‘g‘risida berilgan quyidagi ma’lumotlar asosida dinamika nisbiy miqdorlarini hisoblang:

Oziq-ovqat mahsulotlari turlari nomi	O‘lchov birligi	2008 yil	2009 yil
Sabzavot	ming tonna	5217,4	5704,7
Kartoshka	ming tonna	1398,7	1524,5
Poliz	ming tonna	981,2	1071,0
Meva	ming tonna	1402,8	1542,9
Uzum	ming tonna	791	899,6
Go‘sht (tirik vaznda)	ming tonna	1288	1367,7
Sut	ming tonna	5426,3	5779,0
Tuxum	mln.dona	2429,0	2715,9

Manba: O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasining tegishli yillar bo‘yicha statistik to‘plamlari.
8 - Masala. Viloyatdagi shaharlardan biri bo‘yicha 2009 yil uchun quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Tug‘ilgan bolalar soni, kishi	Vafot etganlar, kishi	Nikohlar soni	Ajralishlar soni	O‘rtacha yillik aholi soni
1432	720	640	172	75260

Aniqlang: 1. Tug‘ilish va vafot etish koeffitsientlarini.

2. 
   Nikohdan o‘tishni va ajralishni ifodalovchi jadallik
   

nisbiy miqdori aniqlansin.


9 - Masala. Viloyatda istiqomat qiluvchi ayollar va erkaklar soni to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar berilgan (ming kishi):

YOshi bo‘yicha aholi guruhi, yil	Erkaklar	Ayollar
0 dan 44 yoshgacha 45 yosh va undan katta Jami:	80,3 20,1 100,4	83,1 41,2 124,3

Aniqlang: Barcha hisoblash mumkin bo‘lgan nisbiy miqdorlar turlarini: a) barcha aholi uchun; b) 0 dan 44 yoshgacha; v) 45 yosh va undan katta yoshdagi aholi uchun.

10 - Masala. Mamlakat bo‘yicha yalpi ichki mahsulot to‘g‘risida quyidagi berilgan ma’lumotlar asosida dinamika va tuzilma nisbiy miqdorlari aniqlansin:


O‘zbekistonda kichik biznesning iqtisodiyot asosiy tarmoqlarida ishlab chiqarilgan mahsulot (ish, xizmat)lar hajmidagi ulushi, foizda

Ko‘rsatkichlar	2008 yil	2009 yil
Sanoat	13,9	16,9
Qishloq xo‘jaligi	97,8	97,9
Qurilish	48,3	41,6
Savdo	48,1	46,5
Asosiy kapitalga investitsiya	23,1	23,7
Pullik xizmat	48,5	48,7
Eksport	12,4	14,6
Import	35,7	42,5

“O‘rtacha miqdorlar” mavzusi
1–Guruh
1 topshiriq. “O‘rtacha miqdor”, “umumlashtiruvchi miqdor”, “ayrimlik, xususiylikdan chetlanish”, “o‘rtachalarni qo‘llash shart-sharoitlari ” terminlariga sinkveyn tuzing.
2 topshiriq. O‘rtacha miqdor, umumlashtiruvchi miqdor, ayrimlik, xususiylikdan chetlanish, o‘rtachalarni qo‘llash shart-sharoitlariga doir masalalar eching.
3 topshiriq. Boshqa guruh uchun 3 ta savol tuzing.
2–Guruh
1 topshiriq. Geometrik o‘rtacha miqdor, geometrik o‘rtacha nisbiy o‘zgarish miqdori, geometrik o‘rtacha daraja terminlariga sinkveyn tuzing.
2 topshiriq. Nisbiy o‘zgarish asosida geometrik o‘rtachani aniqlash.
3 topshiriq. Boshqa guruh uchun 3 ta savol tuzing.
3–Guruh
1 topshiriq. Garmonik o‘rtacha miqdor, kvadratik o‘rtacha miqdor, kubik o‘rtacha miqdor, darajali o‘rtacha miqdor, moda va mediana terminlariga sinkveyn tuzing.
2 topshiriq. Yiliga 36% daromadli qilib bankka yil boshida 100, 200, 300 ming so‘m qo‘yilgan, yil o‘rtasida (1 iyul holatida) bu mijozlar daftarchasida o‘rtacha qo‘yilma hajmi qancha so‘mni tashkil etadi.
3 topshiriq. Boshqa guruh uchun 3 ta savol tuzing.
1 - Masala. Ikki nafar sut sog‘uvchiga 20 ta sigir biriktirilgan bo‘lib, ulardan kundalik sut sog‘ib olish miqdori to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Sigirlar tartib raqami		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Kundalik sut	1-sut sog‘uvchi	5	7	12	10	11	13	15	9	8	16
sog‘ib olish miqdori, kg	2-sut sog‘uvchi	8	14	16	13	12	7	5	12	11	10

Aniqlang: Har bir sut sog‘uvchi tomonidan o‘rtacha sog‘ib olingan sut miqdorini.
2 - Masala. Bir ishchi bitta detalga ishlov berishga 20 minut sarfladi, ikkinchi ishchi esa xuddi shunday detalga 30 minut davomida ishlov berdi. Har ikkalasi ham 8 soatdan ishlagan bo‘lsa, ular o‘rtacha bir detalga ishlov berish uchun qancha vaqt sarflaganlar?
3 - Masala. Fermer xo‘jaligidan temir yo‘l stansiyasigacha 180 km. Avtomobil fermer xo‘jaligidan stansiyagacha soatiga 60 km tezlik bilan va stansiyadan fermer xo‘jaligiga esa soatiga 70 km tezlik bilan qaytdi. Jami yo‘lni bosib o‘tishda avtomobil o‘rtacha qanday tezlik bilan yuradi?
4 - Masala. Uchta qand lavlagiga ishlov beruvchi zavodlar bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Ko‘rsatkichlar	O‘lchov	Zavodlar
	birligi	1	2	3
O‘rtacha ro‘yhatdan ishchilar soni	kishi	120	180	300
Bir ishchiga nisbatan ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori	tonna	61	65	72
Bir kilogramm shakarning tannarxi	dollar	0,40	0,39	0,38
Bir ishchining o‘rtacha oylik ish haqi	dollar	1620	1640	1690

Aniqlang:
a) o‘rtacha bitta ishchiga nisbatan ishlab chiqilgan mahsulot miqdorini;
b) 1kg shakarning o‘rtacha tannarxini;
v) bitta ishchining o‘rtacha ish haqini.
5 - Masala. Paxta etishtirish bilan shug‘ullanuvchi jamoa xo‘jaligi bo‘yicha 2019 va 2020 yillar uchun berilgan quyidagi ma’lumotlar asosida har bir yil uchun o‘rtacha hosildorlik darajasi aniqlansin:

Brigadirlar	2019 yil		2020 yil
tartib raqami	Hosildor-lik, s/ga	Ekin maydoni, ga	Hosildor-lik, s/ga	YAlpi hosil, s
1	23	250	24	6128
2	24	300	26	7800
3	26	320	25	7750

6 - Masala. Shahardagi dehqon bozorlarida sotilgan kartoshka to‘g‘risida quydagi ma’lumotlar berilgan:

	I chorak		II chorak
Dehqon bozorlari	Sotilgan kartoshka qiymati, ming so‘m	1 kg kartoshka bahosi, so‘m	Sotilgan kartoshka miqdori, tonna	1 kg kartoshka bahosi, so‘m
1	120000	460,2	2100	665,0
2	93000	562,0	1700	767,0
3	70400	664,0	1250	570,0

Aniqlang:

1. 
   Barcha bozorlar bo‘yicha o‘rtacha 1 kg kartoshka bahosini (I va II choraklar uchun va yarim yillik uchun).
   
2. 
   O‘rtacha sotilgan kartoshka miqdorini.
   

7 - Masala. Birlashmadagi uch korxona bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

	I chorak		II chorak
Korxona-lar	Haqiqatda ishlab chiqarilgan mahsulot, mln. so‘m	Reja bajarilishi %	Mahsulot ishlab chiqarish rejasi, mln. so‘m	Reja bajarilishi, %
1	240,5	97,2	244,0	101,1
2	570,3	102,5	582,0	100,8
3	290,1	100,8	300,0	103,0

Aniqlang:

1. 
   Har bir kvartal uchun birlashma bo‘yicha o‘rtacha reja bajarilishini.
   
2. 
   Yarim yillik uchun o‘rtacha reja bajarilishini.