O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

O`zgaruvchilar. 
O`zgaruvchilar  operativ  xotirada  ma’lumotlarni  vaqtincha 
saqlash  uchun  o`zini  rezervga  olingan  holda  e’lon  qilinadi.  Har  bir  o`zgaruvchi 
shaxsiy  nomlarga  ega  bo`ladi.  O`zgaruvchiga  qiymat  o`zlashtirilgandan  keyin  biz 
uni va qiymatini dasturda ishlatishimiz mumkin.  
O`zgaruvchilar 
Dim
  (dimension  –  o`lcham  degan  so`zdan  kelib  chiqqan) 
operatori  yordamida  e’lon  qilinadi. 
Dim
  operatori  o`zgaruvchi  bilan  operativ 
xotiraning  aniqlangan  sohasini  rezervga  oladi.  O`zgaruvchini  elon  qilish  uchun 
o`zgaruvchi  nomini  Dim  operatoridan  keyin  yozish  darkor.  O`zgaruvchining 
nomidan keyin uning turini ko`rsatish maqsadga muvofiq keladi. 
Masalan,  Dim X - X o`zgaruvchisini turi ko`rsatilmasdan e’lon qilinadi,  
Dim X As Integer - X o`zgaruvchisini turi ko`rsatilgan holda ya’ni butun deb 
e’lon qiladi. 
Visual  Basic
  dasturlash  muhitida  ixtiyoriy  turdagi  ma’lumotlarni  qabul 
qiladigan  Variant  turiga  ega.  Variant  turiga  mansub  o`zgaruvchi  foydalanishga 
juda qulay, lekin o`zgaruvchilarni aniq bir turda e’lon qilish operativ xotirani tejam 
ishlatilishiga imkon beradi va dasturning ishlashini tezlashtiradi. 
O`zgaruvchilar  o`qishga  qulay  va  birqancha  ko`rgazmali  bo`lishi  uchun 
qandaydur ma’noga ega bo`lgan nomlar beriladi. O`zgaruvchilar nom berishda bir 
nechta qoidalar mavjud: 

 
O`zgaruvchi nomi 255 dan oshmagan belgilardan iborat bo`lishi mumkin;  

 
O`zgaruvchi nomi ixtiyoriy harf va raqamlardan tashkil topishi mumkin;  

 
O`zgaruvchi nomining birinchi belgisi harf bulishi shart;  

---

 
307 

 
O`zgaruvchi nomida probellar bo`lmasligi kerak; 

 
O`zgaruvchining nomi uzunligi unikal va ko`rish chegarasidan 
oshmasligi kerak.  
Masalan, o`zgaruvchi nomlari quyidagicha bo`lishi mumkin:   CurrentNum, 
Total,  Date_of_birth.  Navbatdagi  o`zgaruvchi  nomlari  bo`lishi  mumkin  emas:  
1Time, $Total, Date of birth. 
Ma’lumotlarning  turiga  qarab  o`zgaruvchi  nomlarining  prefikslari  tavsiya 
qilinadi. Ular quyidagi jadvalda keltirilgan: